ریفلاکس معده به مری چیست؟علائم و نحوه درمان آن به چه صورت است؟
در این نوشته از دلبرانه قصد داریم در مورد ریفلاکس معده به مری مطلبی را خدمت شما عزیزان ارائه نمایم.
از آنجایی که مشکلات گوارشی و معده بسیار شایع شده است و همه با آن دست و پنجه نرم می کنند.
بر آن شدیم که مطلبی را در خصوص ریفلاکس معده به مری برای آگاهی بیشتر شما جمع آوری نماییم.
امیدواریم که مورد توجه شما عزیزان قرار گیرد …. تا انتها با ما همراه باشید ….
ریفلاکس معده به مری چیست؟علائم و نحوه درمان آن به چه صورت است؟
مشکلات بالینی
از میان بیماری‌های گوارشی، بیماری ریفلاکس معده به مری شایع‌ترین تشخیصی است که در درمانگاه‌های سرپایی ثبت می‌شود.
در ایالات متحده، تعداد بزرگسالان مبتلا ۲۰-۱۴ تخمین زده می‌شود، هر چند در بهترین حالت این ارقام تقریبی است زیرا تعریف بیماری مبهم بوده و این تخمین‌ها بر اساس گزارش سوزش سردل مزمن از طرف خود بیمار ثبت شده است.
تعریف فعلی این اختلال عبارت است از: «وضعیتی که در آن بازگشت محتویات معده به مری سبب بروز علایم ناراحت‌کننده (یعنی، حداقل ۲ نوبت سوزش سردل در هفته) و یا عوارض آن می‌شود».
تظاهرات متعدد خارج مروی بیماری به خوبی شناخته شده است که از آن جمله می‌توان به لارنژیت و سرفه اشاره نمود (جدول ۱).
طیف آسیب‌های مرتبط با مری عبارت‌اند از:
ازوفاژیت ، تنگی و وقوع متاپلازی استوانه‌ای به جای اپی‌تلیوم سنگفرشی طبیعی (مری بارت) ، و آدنوکارسینوم .
به‌ویژه درباره افزایش بروز آدنوکارسینوم مری، نگرانی خاصی وجود دارد و یافته‌های اپیدمیولوژیک قویا به نفع افزایش بروز این وضعیت است.
میزان بروز آدنوکارسینوم در سال ۲۰۰۴ در ایالات متحده در حدود ۸۰۰۰ مورد بود که این رقم نشان‌دهنده افزایش بار این بیماری به میزان ۶-۲ برابر طی ۲۰ سال گذشته است.
ازوفاژیت زمانی رخ می‌دهد که بازگشت شدید اسید و پپسین به نکروز لایه‌های سطحی مخاط مری و پیدایش اروزیون و زخم منجر شود.
در بسیاری از بیماران اختلال در پاکسازی محتویات پس‌زده شده معده از مری نیز در ایجاد آسیب نقش دارد.
در حالی که ریفلاکس معده به مری در برخی موارد طبیعی است (و به توانایی آروغ زدن مرتبط است)، ممکن است عوامل متعددی بیمار را برای ریفلاکس غیر طبیعی مستعد کنند.
که از آن جمله می‌توان به فتق هیاتوس مری، افت فشار اسفنکتر تحتانی مری، از دست رفتن کارکرد پریستالتیک مری، چاقی شکم، افزایش قابلیت گشاد شدن مجرای هیاتال، افزایش ترشحات معده، تاخیر در تخلیه معده و پرخوری اشاره نمود. بیشتر اوقات چند عامل خطرزا وجود دارد.
یک تناقض همیشگی در بیماری ریفلاکس معده به مری، وجود نداشتن ارتباط قطعی بین علایم بیمار و یافته‌های آندوسکوپیک بیماری است.
در یک مطالعه جمعیتی در مورد آندوسکوپی که در آن ۱۰۰۰ نفر از ساکنان اروپای شمالی به‌طور تصادفی‌شده انتخاب شده بودند، شیوع مری بارت ۶/۱ و ازوفاژیت ۵/۱۵ بود. با این حال، فقط ۴۰ از افرادی که مری بارت داشته و یک سوم از آنهایی که ازوفاژیت داشتند، علایم ریفلاکس را گزارش کردند.
برعکس، دو سوم از بیمارانی که از علایم ریفلاکس شکایت داشتند، اصلا دچار ازوفاژیت نبودند. علاوه بر این، هر چند ریفلاکس معده به مری شایع‌ترین علت سوزش سردل است، سایر اختلالات (برای مثال، آشالازی و ازوفاژیت ائوزینوفیلیک) نیز ممکن است عامل سوزش سردل باشند یا در ایجاد آن نقش داشته باشند.
تشخیص
زمانی که علایم بیماری ریفلاکس معده به مری تیپیک است و بیمار به درمان پاسخ می‌دهد، برای تایید تشخیص به هیچ آزمون تشخیصی نیاز نیست.
بلکه، دلایل معمول انجام آزمونهای تشخیصی عبارت‌اند از: اجتناب از تشخیص اشتباه، شناسایی هرگونه عارضه (از جمله تنگی، متاپلازی بارت و آدنوکارسینوم) و ارزیابی شکست درمان.
تشخیص‌های افتراقی مهمی که باید مدنظر قرار گیرند عبارت‌اند از:
بیماری شریان کرونر، بیماری‌های مربوط به کیسه صفرا، سرطان مری یا معده، بیماری زخم پپتیک، اختلالات حرکتی مری و ازوفاژیت ائوزینوفیلیک، عفونی، یا ناشی از قرص.
آندوسکوپی بسیاری از این احتمالات را مشخص می‌کند اما باید به این نکته توجه داشت که ارزیابی علل قلبی به عنوان عامل بالقوه علایم بیمار همیشه در اولویت قرار دارد.
علاوه بر این، فردی که آندوسکوپی را انجام می‌دهد باید برای نمونه‌برداری از ضایعات مری و معده به منظور کنار گذاشتن سایر تشخیص‌ها (مانند ازوفاژیت ائوزینوفیلیک و گاستریت هلیکوباکتر پیلوری) آستانه پایینی داشته باشد.
هر چند در بیمارانی که به درمان تجربی مقاوم هستند، آندوسکوپی آزمون تشخیصی اولیه به شمار می‌رود، بازده آن در این شرایط پایین است.
زیرا بین علایم بیماری ریفلاکس معده به مری و ازوفاژیت ارتباط ضعیفی وجود دارد، یا ممکن است ازوفاژیت قبلی با درمان فعلی بهبود یافته باشد و نیز حساسیت آندوسکوپی برای شناسایی اختلالات حرکتی بسیار کم است.
انجام آزمونهای فیزیولوژیک به‌طور روتین ضروری نیست .
اما ممکن است در بیماران خاص مفید باشد و به عنوان مثال می‌توان به این موارد اشاره نمود:
شناسایی اختلالات حرکتی خفیف (مانومتری مری)، شناسایی مواجهه غیرطبیعی مری با اسید در غیاب ازوفاژیت (پایش سرپایی pH مری)، یا به تازگی، سنجش کمیت مواجهه اسیدی مری همراه با شناسایی موارد ریفلاکس بدون توجه به محتویات اسیدی آن، که به منظور ارزیابی ارتباطات سنجش‌ها با علایم بیمار انجام می‌شود .
تعدیل سبک زندگی
برای درمان بیماری ریفلاکس معده به مری شیوه‌های بسیاری برای تعدیل سبک زندگی توصیه شده است .
این توصیه‌ها عبارتند از:
اجتناب از غذاهایی که فشار اسفنکتر تحتانی مری را کاهش می‌دهند و در نتیجه به ریفلاکس منجر می‌شوند، محدودیت مصرف غذاهای اسیدی که ذاتا تحریک‌کننده هستند و اتخاذ رفتارهایی که ریفلاکس یا سوزش سردل را به حداقل می‌رسانند.
هرچند کارآزمایی‌های موید کارآمدی بالینی تغییر در رژیم غذایی یا تغییرات رفتاری در حال حاضر موجود نیست، تجارب بالینی نشان می‌دهد که ممکن است برخی روش‌های خاص برای برخی بیماران سودمند باشد.
به عنوان مثال، ممکن است بالا بردن سرتخت در بیماران دچار اختلال خواب ناشی از سوزش سردل شبانه مفید باشد، اما همین کار برای بیمارانی که علایم شبانه ندارند ضرورتی نخواهد داشت.
در بیماران دچار اضافه وزن، باید کاهش وزن را به طور روتین توصیه نمود زیرا بین افزایش شاخص توده بدن (BMI) و احتمال بروز علایم، ارتباط قوی وجود دارد.
توصیههای مربوط به رژیم غذایی و سبک زندگی برای درمان پس‌زنش معده و مری
پرهیزهای غذایی غذاهای اسیدی یا محرک
- میوه‌های خانواده مرکبات
- گوجه‌فرنگی
- پیاز
- نوشابه‌های گاز‌دار
- غذاهای تند وتیز
- غذاهایی که ممکن است سبب پس‌زنش معده شوند
- غذاهای چرب یا سرخ شده
- قهوه، چای، و نوشابه‌های کافئین‌دار
- شکلات
- نعناع
تعییر سبک زندگی
- قطع سیگار
- کاهش وزن برای بیماران دارای اضافه وزن
- کاهش مصرف الکل
- اجتناب از خوردن غذا سه ساعت پیش از خواب
- بالا بردن سر تخت
- مصرف مقادیر کمتر غذا و وعده‌های مکرر
- اجتناب از دراز کشیدن بعد از صرف غذا
- چاقی شکمی
- اجتناب از کمربند سفت
نتایج و توصیه‌ها
بیماری که شرح حال وی در ابتدای مقاله ذکر شد، سابقه سوزش سردل به طور مداوم داشت که با تشخیص بیماری ریفلاکس معده به مری منطبق است.
تجربه بالینی نشان می‌دهد که در صورت وجود محرک‌های غذایی مشخص (قهوه، شکلات، یا غذاهای پرچرب) در رژیم غذایی، ممکن است تغییر رژیم غذایی سودمند باشد و تغییر سبک زندگی در جهت کاهش وزن، قطع مصرف سیگار و عدم مصرف الکل (در صورت وجود هر یک از این موارد) ضروری خواهد بود.
با این حال، تعدیل سبک زندگی به تنهایی قادر به برطرف ساختن علایم وی نیست.
به عقیده مولف این مقاله، توصیه می‌گردد درمان با یک مهارکننده پمپ پروتون آغاز شود و از آنجا که علایم بیمار برای مدت‌های طولانی وجود داشته است، درمان نگهدارنده مدنظر قرار گیرد.
در این مورد، پس از ۱۲-۸ هفته درمان با دوز استاندارد یک مهارکننده پمپ پروتون، به بیمار توصیه خواهد شد دوز دارو را تا حدی کاهش دهد که علایم سوزش سردل وی تا حد قابل قبول تحت کنترل درآید.
یک هدف منطقی مثلا می‌تواند کاهش ۸۰ درصدی علایم باشد؛ در اغلب موارد، تداوم علایم بیماران به علت پرخوری است.
عود گهگاهی علایم را می‌توان با مصرف آنتی‌اسید در صورت لزوم درمان کرد. هر چند مهارکننده‌های پمپ پروتون به طور کلی از مسدودکننده‌های H2 اثربخش‌تر هستند، مسدود کننده‌های H2 برای برخی بیماران کافی هستند و در برخی هم مصرف دارو فقط «در مواقع علامت‌دار شدن» کفایت می‌کند.
سایر بیماران به درمان دو بار در روز با مهارکننده پمپ پروتون نیاز دارند؛ در این موارد، باید دارو ۶۰-۳۰ دقیقه قبل از صبحانه یا شام صرف شود.
درباره کاهش خطر بروز آدنوکارسینوم مری با مصرف داروهای رایج یا درمان جراحی شواهدی در دست نیست. بیمارانی که علایم سوزش سردل در آنها به درمان دو بار در روز با مهارکننده‌های پمپ پروتون به خوبی پاسخ نمی‌دهد باید برای ارزیابی تخصصی ارجاع شوند.
اگر بیمار علایمش به مهارکننده‌های پمپ پروتون مقاوم است (به ویژه علایم مرتبط با رگورژیتاسیون) یا نمی‌تواند چنین درمانی را تحمل کند، ممکن است جراحی ضد ریفلاکس مدنظر قرار گیرد؛ بیماران باید آگاه باشند که خطرات جانبی وجود دارد و اغلب پس از عمل جراحی همچنان مصرف داروها ضروری است.
باید دانست که داده‌های موجود در استفاده از آندوسکوپی در بیماران مبتلا به بیماری ریفلاکس معده به مری محدود است.
بر اساس راهکارهای فعلی، این روش برای بیماران دچار بلع دردناک (اودینوفاژی)، از دست رفتن خون از طریق دستگاه گوارش، کم‌خونی، یا دیس‌فاژی توصیه می‌شود. اضطراب بیمار یا ترجیح وی برای آندوسکوپی نیز از اندیکاسیون‌های انجام آن محسوب می‌شود.
پاسخ این پرسش که آیا سایر بیماران نیاز به غربالگری دارند یا خیر با اختلا‌ف‌نظر روبه‌روست و انجمن‌های تخصصی مختلف توصیههای ضد و نقیضی دارند. نویسنده این مقاله در بیمارانی که این اندیکاسیون‌ها را ندارند، انجام آندوسکوپی را توصیه نمی‌کند، زیرا در بیمارانی که به بیماری ریفلاکس معده به مری مبتلا هستند خطر مطلق سرطان مری کم است و شواهدی که نشان دهد غربالگری آندوسکوپیک پیامد را بهبود می‌بخشد در دست نیست.
بیشتر بخوانید
رژیم غذایی بعد از عمل جراحی اسلیو معده