جعبه لایتنر چیست؟ همراه آموزش استفاده از جعبه لایتنر

در این نوشته از دلبرانه قصد داریم به آموزش استفاده از جعبه لایتنر برای شما عزیزان بپردازیم.

جعبهٔ لایتنر یک ابراز کمکی و سیستمی برای یادگیری است. که کمک زیادی در امر یادگیری به شما می کند.

این سیستم توسط سباستین لایتنر ساخته شده‌است، که آن را در سال ۱۹۷۳ در کتاب خود تحت عنوان چگونه یاد بگیریم یاد بگیریم معرفی کرد.

امیدواریم که مورد استفاده شما قرار گیرد … با ما تا انتها همراه باشید….

جعبه لایتنر چیست؟ همراه آموزش استفاده از جعبه لایتنر

یکى از روش هاى مؤثر براى یادگیرى و حفظ کردن مطالب ، استفاده از جعبه لایتنر است .

در اینجا نحوه کار با این جعبه را توضیح مى دهیم و امیدواریم شما با استفاده از این ابزار ساده و سودمند، بر یادگیرى خود بیفزائید و در زمان محدودتر باکیفیت بهتر مطالب بیشترى را به خاطر بسپارید.

جعبه یادگیرى لایتنر

این وسیله که توسط محقق اتریشى آقاى ‘سباستین لایتنر’ طراحى شده است . مطالب را از حافظه کوتاه مدت شما به حافظه بلند مدتتان منتقل می نماید.

این گام به گونه اى انجام مى گیردکه شما احساس یک تفکر سخت یا تکرارهاى خسته کننده نخواهید کرد انسان وقتى ازکارى لذت ببرد دیگر احتیاجى نیست تا خود را مجبورکند به آن بپردازد بلکه خود به خود به طرف آن می رود.

 اساس علمی

این وسیله بر اساس تجارب روانشناسى و تربیتى زیر طراحى شده است .

اگر انسان یک مطلب یا مفهوم را به خوبى فرا بگیرد بعد از یک روز تا یک هفته تقریبا۴۵% آنرا فراموش می کند و بعد از یک  ماه ۸۰% آن فراموش مى شود به این ترتیب فقط ۲۰% وارد حافظه دراز مدت مى شود.

جعبه لایتنر برنامه را به گونه اى تنظیم مى کند  تا با بیشترین تکرار در قسمت خطرناک منحنى فراموشی، مطالب به حافظأ دراز مدت هدایت شود.

آزمایش اسکینر

این آزمایش مى گوید هرکاه بلافاصله بعد از هر عملى پاداش دریافت شود، باعث تشدید آن عمل مى شود.

وقتى دربازى موفقیتى به دست مى آورید پاداش می گیرید که همان امتیاز بیشتر است .

این امتیاز بیشتر چون به شما رضایت می دهد تمایل پیدا مى کنیدکه کماکان با شدت بیشترى به بازى ادامه دهید.

از این خاصیت در جعبه یادگیرى “لایتنر” استفاده شده است ، یعنى شما هر بام که چیزى را یاد مى گیرید به قسمت بعدى مى روید امتیاز مى گیرید و همین باعث مى شود دائما از آن با تمایل قلبى استفاده کنید.

مزایاى این وسیله

۱ – از تکرارهاى غیر ضرورى جلوگیرى مى کند، به عبارتى دیگر شما براى آنکه مطلبى را از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت منتقل کنید نیازمند تکرارهاى مکررهستید،

اما وقتى یک صفحه را براى چندمین بام مطالعه می کنید مطالبى را که بلد هستید مجددا مى خوانید در صورتیکه دیگر لزومى به تکرار آن نیست

و تکرار بى جهت آن باعث اتلاف وقت و انرژى، بى حوصلگى و در نتیجه دلزدکى شما مى شود اما جعبه لایتنر فقط مطالب چموش و رام نشدنى را شکارکرده و ما را وادار به تکرار آن مى کند.

۲ – اگر شما آنرا براى مدتى هم رها سازید هیچ اختلالى درکار یادگیرى ایجاد نمى شود جز آنکه مجبور مى شویدکارت ها را بار دیگر مرور کنید.

البته توصیه ما این است که کار را به طور منظم ادامه دهید.

۳ – باگرفتن امتیاز و مشاهده پیوسته موفقیت ، یادگیرى براى شما از یک حالت خسته کننده به یک بازى لذت بخش و دل نشین تبدیل مى شود.

چگونه از جعبه لایتنر استفاده کنیم ؟

جعبه لایتنر یک قوطى دربازاست که ازپنج قسمت تشکیل مى شود. (شکل زیر )

عرض قسمت هاى مختلف به ترتیب یک ، دو ، چهار ، هشت و پانزده سانتی متراست . این جعبه را مى توانید خودتان با مقوا و مثلا از قوطی پودر لباس شویى،کفش و … درست کنید، یا اینکه جعبه آماده را از بیرون خریداری کنید.

این روش را مى توانید براى یادگیرى لغات زبان انگلیسى، فارسى، عربى و یا هر فرمول یا مطلب درسی فرارى که مى خواهید به خاطر بسپارید به کارگیرید.

هر موضوع یاد گرفتنى را روى یک برگ کاغذ (فیش ) مى نویسید. دقت کنید که روى هر فیش یک موضوع یادگرفتنی را بنویسید.

یعنى لغت را در یک روی کاغذ و جواب آن رادر روی دیگر برگه مى نویسید. در روى یک برگه بیش از یک موضوع راننویسید.

مى توانید در یک روى برگه مثلا سمت چپ یک موازنه شیمیاى را بنویسید و در پشت آن نتیجه و سمت راست موازنه رابنویسید .

هم چنین مى توانید براى فرمولهاى فیزیک یا ریاضى یا مطالب درس زیست شناسی و به طورکلى براى هر یک از مطالب حفظ کردنى این روa را به کارگیرید.

البته تا به حال بیشترین استفاده از این روش در مورد یادگیرى واژه هاى زبان بوده است .

مراحل کار

 ۱ )روز اول :

تعدادى از برگه ها (فیش ها) را تکمیل می کنید و پس از اینکه هر دو روى برگه را یکى دوبار مرور کردید برگه ها را در خانه اول جعبه قرار دهید.

مى توانید هر روز، ده پانزده یا تعداد بیشترى برگه آماده نمائید. شاید در بعضى روزها هم برگه اى تهیه نکنید.

۲ )روز دوم :

ابتدا برگه هاى راکه دیروز تهیه کرده بودید از خانه اول بردارید. سوال ها را از روى برگه بخوانید و سعى کنید جواب ها را به خاطر بیاورید.

آنهایى را که بلد نبودید مجددا در خانه اول قرار دهید وآنهاى راکه بلد بودید به خانه دوم منتقل کنید و پشت این برگه ها یک کاغذ رنگى با ارتفاع بیشتر قرار دهید.

در پایان ، برگه هایى راکه در روز دوم براى اولین بار تهیه کرده اید در خانه اول قرار دهید.

۳ )روز سوم 

به برگه هاى خانه دوم دست نمی زنید زیرا خانه دوم هنوز تکمیل نشده است و ظرفیت دوگروه برگه را دارد.

پس باز هم از برگه هاى خانه اول شروع مى کنید و برگه هاى را که جواب سوالاتشان را بلد هستید به خانه دوم منتقل می کنید و درپشت کاغذ رنگى قرار مى دهید .

تا این برگه ها با برگه هاى روز کذشته مخلوط نشود. برگه هاى که پاسخشان را بلد نیستید به همراه برگه هاى جدیدى که امروز تهیه کرده اید در خانه اول قرار دهید.

۴)روز چهارم

۱ –  امروز ابتدا از خانه دوم شروع مى کنید زیرا خانه دوم ظرفیت دوگروه برکه را دارد و ظرفیت آن روز قبل تکمیل شده است .

ولى فقط برگه هاى ردیف جلوتر را برمى دارید. (یعنى برگه هایى که جلوى کاغذ رنگى قرار دارند ) سؤالات روى این برگه ها را مطالعه مى کنید .

و اگر جواب درست دادید برگه ها را در داخل خانه سوم و در ابتداى آن قرار مى دهید و پشت این برگه ها یک کاغذ رنگى با ارتفاع بیشتر قرار مى دهید تا فاصله گذارى مشخص شود .

ضمنا برگه هاى باقى مانده در خانه دوم را جلوتر مى برید وکاغذ رنگى را در پشت این برگه ها مى گذارید.

۲ –  سپس به خانه اول برگردید و برگه هاى آ ن را بردارید و آنهایى را که بلد هستید در خانه دوم و پشت کاغذ رنگى قرار می دهید

۳ – برگه ها یى که پاسخ آ نها را بلد نیستند و همچنین برگه هاى جد ید راکه تهیه کرده ا ید در خانه اول مى گذارید.

۵ )خانه سوم براى چهارگروه برگه در نظر گرفته شده و باید چهار روز صبر کنید تا ا ین قسمت تکمیل شود البته هر روز پس از ورود برگه ها از خانه دوم به خانه سوم پشت ا ین برگه ها یک کاغذ رنگى مى گذارید تا قسمت سوم هم به تدریج و پس از چهار روز تکمیل شود.

۶ )خانه چهارم جاى هشت گروه برگه را دارد و هشت  روز پس از ورود اولین برگه ها پر خواهد شد. خانه پنجم جاى پانزده گروه برگه را دارد و پانزده روز پس از ورود اولین برگه ها به ا ین قسمت تکمیل مى شود.

یعنى اگر شما در کارتان وقفه اى نینداز ید ۳۰روز طول خواهد کشید تا هر ۵ قسمت جعبه لایتنر تکمیل شود.

توجه دارید که بین هر دو گروه برگه یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار مى دهید تا برگه هاى مربوط به روزهاى مختلف با یکد یگر مخلوط نشوند.

از روز سی و یکم به تدر یج برگه ها از داخل جعبه خارج  مى شود و شما مى توانید این برگه ها را بایگانى نمائید .

زیرا پس از ۵ بار تکرار موفقیت آمیز هر برگه در زمان های متفاوت مى توانید  مطمئن باشیدکه آ ن موضوع را براى همیشه فراگرفته اید و هیچگاه آ نرا فراموش نخواهیدکرد.

نتیجه

به ا ین ترتیب شما با روشى که شبیه بازى انفرادى است و در اوقات فراغت مى توانید باکمتر ین میزان اتلاف وقت آ نچه را که یادگیرى اش برا یتان مشکل تر است بیشتر تکرار کنید و زود تر و بهتر و براى همیشه به خاطر بسپار ید و آ نچه را که زود تر یاد مى گیر ید  فقط با ۵ بار تکرار براى همیشه فرا بگیر ید.

تذکر

روش استفاده صحیح از جعبه لایتنر به همین ترتیبى است که در ا ین نامه توضیح داد یم امیدوار یم شما نیز با به کارگیرى ا ین روش در حفظ کردن و به خاطر سپارى مطالب درسى موفق شو ید.

یک نکته مهم 

در هر مرحله که به سوال یک برگه نتوانستید جواب دهید با ید آ ن برگه را به اولین خانه برگردانید.

پاسخ به یک سؤال

یکى از داوطلبان که با جدیت از جعبه لایتنر استفاده مى کرد با نگرانى سؤالى را مطرح کرد، او پرسید: مگر شما نگفته بودید وقتى یک برگه را پس از پنج بار تکرار در جعبه لایتنر از جعبه بیرون گذاستیم آن موضوع براى همیشه در حافظه مان باید ثبت شود. جواب دادم ، بله همینطور است . او ادامه داد ولى من برگه هایى راکه یک ماه پیش از جعبه بیرون گذاشته ام بار دیگر مطالعه کردم و متوجه شدم جواب آنها را فراموش کرده ام . مى دانید مشکل این داوطلب چه بود؟

او هربارکه جواب برگه اى را بلد نبود آن برگه را به خانه قبلى برمى گرداند در صورتیکه لازم بود آن برگه را به خانه اول برگرداند و مجددا تمام مسیر را از اول طى کند.

شما باید بتوانید یک برگه را بدون هیچگونه اشتباه در پنج بار تکرار در فواصل تعیین شده به درستى پاسخ دهید، یعنى حتى یکبار هم اشتباه نکنید و اگر اشتباه کردید آن برگه را به اولین خانه برگردانید

یک تجربه 

من خود از این جعبه به طور مداوم برای لغات زبان استفاده کردم ، باید بگویم ۹۰% مطالب در ذهنم مانده ایت و فقط ۱۰ % مطالب در ذهنم تثبیت نشده است . آن هم به خاطر این بود که در بعضی از روز ها از آن استفاده نکردم.

برای تهیه برگه مطالب می توانید یک برگه A4 را با تاکردن به ۱۶ قسمت قسیم کرده ( مطابق شکل ) و آن را با قیچی ببرید و یا اینکه آن را از بیرون خریداری نمایید.

قاعدهٔ منحنی فراموشی ابینگ هاووس

ابینگ هاووس نشان داد ۲۰ دقیقه پس از حفظ کردن تعدادی واج‌های بی‌معنا ۸۰٪ آن‌ها فراموش می‌شوند و بقیه هرگز فراموش نمی‌شوند.

ضمناً سرعت فراموشی ابتدا سریع است و به مرور کند می‌شود و وقتی ۲۰٪ مطالب در خاطر ماند صفر می‌شود.

ضمن این که مرور مطالب قبلاً حفظ‌شده باعث کاهش این سرعت به نصف و حتی بهتر از آن (در صورت خوب حفظ کردن) می‌گردد.

= لذا اگر معنی لغت‌های زبان خارجی را که چندان هم بی‌معنا نیستند حفظ کنیم، این روند فراموشی بیش از یک روز طول می‌کشد و با پنج بار مرور موفّق به مقدار ناچیزی می‌رسد و در صورت کاربردی بودن، مادام‌العمر در ذهن خواهد ماند.

پاداش‌های فوری اسکینر

بوریس فردریک اسکینر با آزمایش‌هایی علمی نشان داد هرگاه به یک رفتار بلافاصله و به صورت آنی پاداشی داده شود آن رفتار تکرار خواهد شد.

لذا هر بار که شما به معنای لغتی پرسیده‌شده، صحیح جواب دهید، احساس رضایتی که بلافاصله ایجاد می‌شود شما را به ادامهٔ این کار تشویق می‌کند، تمرکز شما را بر کار افزایش می‌دهد و شما را به موضوع علاقه‌مند می‌کند. این‌ها همان عوامل ارتقای بازده یادگیری‌اند.