سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟ + علل ، علائم و درمان آن
در این نوشته از دلبرانه قصد دارید مطلبی را در خصوص سندرم تخمدان پلی کیستیک خدمت شما ارائه نماییم.
ممکن است که شما به این بیماری مبتلا باشید یا اینکه بخواهید در مورد آن اطلاعاتی را به دست بیاورید.
در هر حال با مطالعه این مقاله به یک آشنایی نسبی از سندرم تخمدان پلی کیستیک خواهید رسید.
تا انتهای پست همراه ما باشید … امیدواریم که مورد توجه شما عزیزان قرار گیرد…
سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟ + علل ، علائم و درمان آن
سندرم تخمدان پلی کیستیک اختلالی است که در ۵ تا ۱۰ درصد خانمها وجود دارد.این مشکل سه نمای کلیدی دارد:
- سطوح بالای آندروژن
- قاعدگی نامنظم
- وجود کیستهای ریز در تخمدان
بسیاری از این خانمها علائم و نشانه های همراه دیگری نیز دارند.
علت آن ناشناخته است اما علل ژنتیک تا حدودی موثر شناخته شده است.
با تشخیص این اختلال کلینیکی ،علائم آن بطور موفقیت آمیز درمان می شود. ممکن است درمان طولانی مدت برای جلوگیری از خطرات سلامتی همرا با این بیماری نیاز باشد.
نشانه ها و علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
- قاعدگی نامنظم ـ خونریزی ماهیانه ممکن است وجود نداشته باشد یا غیر قابل پیش بینی باشد.
- نازایی ـ یکی از شایعترین علل نازایی در زنان است.
- چاقی ـ تا حدود ۸۰ درصد این خانمها چاق هستند.
- موی زائد زیاد در صورت ـ سینه ـ شکم ـ یا بالای ران ـ این علامت بنام هیرسوتیزم نامیده می شود. که بر بیش از ۷۰ درصد این خانمها اثر می گذارد.
- آکنه (جوش ) شدید یا آکنه معمولی که بعد از دوره نوجوانی شروع می شود و به درمان معمول پاسخ نمی دهد.
- پوست چرب
- آکانتوز نیگریکان : تکه هایی از پوست که تیره و ضخیم میشود
- کیستهای ریز متعدد در تخمدانها
همه خانمهای با تخمدان پلی کیستیک همه این علائم را ندارند.
اغلب به علت قاعدگی نامنظم یا مشکل در بچه دار شدن به پزشک مراجعه می کنند که این بیماری توسط پزشک در آنها شناخته می شود.
دلایل تخمدان پلی کیستیک
دلایل آن کلا ناشناخته است اما تعدادی از فاکتورها موثر هستند مانند مقاومت به انسولین، افزایش سطوح هورمون جنسی مردانه در زنان ، و سیکلهای نامنظم قاعدگی مقاومت به انسولین : که نقشی کلیدی در بیماری دارد.
انسولین هورمونی است که به خروج گلوکز از خون و ورود آن به سلولها کمک می کند تا نیاز بدن فراهم شود.
اگر سلولهای بدن به اثرات انسولین پاسخ ندهند ،سطوح گلوکز در خون افزایش می یابد که بتدریج منجر به دیابت می شود که عوارض زیادی دارد.
سطوح خود انسولین نیز افزایش می یابد که منجر به افزایش اشتها شده و عدم تعادل در سایر هورمونها ایجاد می کند . مقاومت به انسولین همچنین همراه است با آکانتوز نیگریکان.
سطوح بالای آندروژن (هورمون جنسی مردانه) :
یکی از نشانه های مهم در تشخیص این بیماری است .این هورمونها توسط تخمدانها و غدد فوق کلیه ساخته می شوند.
در همه خانمها مقادیر مشخصی از این هورمونها تولید می شود.
وقتی سطوح این هورمونها افزایش دارد مانع تخمک گذاری می شودهمچنین باعث رشد موی زائد و آکنه در بسیاری از این خانمها می شود.
قاعدگی نامنظم :
اغلب این بیماران بی نظمی قاعدگی دارند.بعضی از آنها نازایی دارند. این مشکلات به علت عدم تخمک گذاری بوجود می ایند.
خانمهایی که بطور منظم تخمک گذاری نمی کنندممکن است کیستهای متعدد تشکیل دهند.
خطرات سلامتی دیگر
این سندرم بر تمام قسمتهای بدن اثر می گذارد .آن وضعیتهایی پرخطر را در دراز مدت ایجاد می کند.
مقاومت به انسولین خطر دیابت نوع دو و بیماری قلبی و عروقی را افزایش می دهد.
چاقی که اغلب همراه با مقاومت به انسولین اتفاق می افتد همیشه با دیابت نوع دو و بیماری قلبی و عروقی همراه است.
وضعیت پرخطر دیگر سندرم بیماری متابولیک است. این سندرم منجر به دیابت نوع دو و بیماری قلبی و عروقی می شود.
سندرم متابولیک :
ترکیبی از فاکتورهایی است که خطر دیابت نوع دو و بیماری قلبی و روقی را افزایش می دهد. حدود ۳۰ درصد از بیماران تخمدان پلی کیستیک همچنین سندرم متابولیک دارند.
تشخیص سندرم متابولیک
وقتی تشخیص داده می شود که حداقل سه تا از این نشانه ها را داشته باشد:
- افزایش فشار خون
- دور کمر ۸۷.۵ سانت و بیشتر باشد
- سطوح گلوکز بیشتر از نرمال
- کلسترول خوب کمتر از نرمال
- چربی خون در سطوح بالا (تری گلیسیرید)
خانمهای با سندرم تخمدان پلی کستیک ممکن است مبتلا به رشد بیش از حد پوشش رحم (هیپرپلازی آندومتر)شوند که خطر سرطان رحم را افزایش می دهد.
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک
وقتی خانمی دو تا از سه نمای کلیدی را داشته باشد:
- افزایش سطوح آندروژن ،یا با سنجش میزا آن در خون یا با رشد موی زائد
- حذف قاعدگی یا بی نظمی قاعدگی
- تخمدان پلی کیستیک
پزشک یا گرفتن شرح حال معاینه و نتایج تستهای آزمایشگاهی آن را تشخیص داده و و مسائل دیگر را رد می کند.
شرح حال شامل اطلاعاتی در باره طرح قاعدگی یا سابقه نازایی می باشد. طی معاینه به وجود موی زائد ـ آکنه ـ یا نشانه های دیگر افزایش آندروژن می باشد.
تست هورمونی برای چک کردن سطوح آندروزن درخواست می شود. یک سونوگرافی برای مشاهده کیستهای تخمدانی انجام می شود.
یه علت احتمال مقاومت به انسولین ،سطوح گلوکز خون ممکن است برای اسکرین دیابت سنجش شود.
خطر بیماری قلبی و عروقی با بررسی سطوح کلسترول ـ بررسی فشارخون ـ وزن ـ دور کمر و دور لگن بررسی می شود.
نحوه درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
در هر خانم بر اساس نوع شکایت ـ مشکلات سلامتی دیگر و تمایل به بچه دار شدن ،درمان انتخاب می شود.
درمان مشکلات قاعدگی ـ قرص ضد بارداری ترکیبی می تواند برای درمان طولانی مدت بکار رود که نمی خواهند باردار شوند.
این درمان با کاهش سطوح آندروژن ، سیکل قاعدگی را منظم کرده و موی زائد را کاهش می دهد.آنها همچنین باعث ریزش منظم پوشش رحم می شوند که خطر سرطان رحم را کاهش می دهد.
برای زنان چاق ،کاهش وزن اغلب قاعدگی را منظم می کند .
حتی میزان کم در حد ۵ تا ۷.۵ کیلو می تواند مفید باشد. همچنین ،کاهش وزن می تواند سطوح انسولین و کلسترول کاهش داده و آکنه و رشد موی زائد را بهبود دهد.
داروهای حساس کننده انسولین که برای درمان دیابت بکار می رود بطور شایع برای درمان تخمدان پلی کیستیک بکار می رود.
این داروها به پاسخ بدن به انسولین کمک می کند همچنین همراه با کاهش سطوح آندروژن بوده و تخمک گذاری را بهبود می دهد. حفظ تخمک گذاری باعث نظم در قاعدگی می شود.
افزایش شانس بارداری
برای باردار شدن تخمک گذاری موفق ،قدم اول برای بارداری است. برای زنان با وزن اضافه ،کاهش وزن اغلب باعث افزایش شانس بارداری می شود.
داروهایی برای تحریک تخمک گذاری تجویز می شود . کلومیفن سیترات شایعترین دارو تجویزی است .
اضافه کردن متفورمین (داروی حساس کننده انسولین) به کلومیفن ممکن است احتمال بارداری را افزایش دهد خصوصا در در خانمهای چاق. اگر کلومیفن موفق نبود ،داروهایی بنام ممکن است بکار رود.
هر دو این داروها شانس چندقلویی را افزایش می دهدکه مشکلات بارداری از جمله زایمان زودرس و فشار خون بارداری را زیاد می کند.
جراحی تخمدانها برای کاهش حجم آنها (معملا با کوتر کردن حین لاپاروسکوپی) در قدمهای بعدی که داروها اثر ندارد بکار می رود.
پیشگیری از دیابت و بیماری قلبی و عروقی
کاهش وزن از طریق رزیم کم کالری با ورزش منظم ،بهترین روش برای کاهش خطر دیابت است. ورزش منظم و حفظ وزن مناسب همچنین به پیشگیری از بیماری قلبی و عروقی کمک می کند.
استاتین ها داروهایی برای کاهش کلسترول است. تحقیقات اخیر اثرات خوب آنها بر سلامتی قلبی و عروقی در زنان با تخمدان پای کیستیک نشان داده است.
متفورمین به همراه تغییرات در روش زندگی مانند کاهش وزن بکار می رود. چون متفورمین برای پاسخ بدن به انسولین کمک می کند و سطوح گلوکز را نرمال نگه میدارد.
درمان کردن پرمویی و مشکلات پوستی
برای بسیاری از زنان ،هیرسوتیزم یکی از نشانه های مخرب است .روشهای زیادی برای درمان آن وجود دارد. ترکیبی از درمانها بهترین درمان است.
قرص ضد بارداری از رشد موی زائد جلوگیری می کند .
اگر اثر نکرد داروی انتی آندروژن اضافه می شود. این داروها مانع تولید آندروژن شده یا اثرات آنها را کاهش می دهد.اما در خانمی که می خواهد باردار شود نباید آن را مصرف کند(بدلیل اثر بر جنین)
چندین ماه ممکن است طول بکشد تا این داروها اثر کنند ،طی این مدت خانمها می توانند از زدن موها ـ موم و کرم موبر استفاده کنن روش دیگر لیزر و الکترولیز است.تکرار درمان ممکن ست نیاز باشد.
رتینوئید (داروی وابسته به ویتامین آ) ـ داروی ضد باکتری ـ و آنتی بیوتیک برای درمان آکنه بکار می رود. خانمی که می خواهد باردار شود نباید از رتینوئید استفاده کنند. (بخاطر اثرات بر جنین)
ناباروری در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک چگونه درمان میشود؟
یکی از راه‌های درمان ناباروری در بیماران مبتلا به PCOS ایجاد تخمک گذاری؛ استفاده از دارو است.
کلومیفن سیترات و لتروزول داروهای خوراکی هستند که برای تحریک تخمک گذاری بیماران مبتلا به PCOS معمولا تجویز میشود.
در صورت عدم موفقیت در ایجاد تخمک گذاری با داروهای خوراکی، ممکن است پزشک معالج شما داروهای تحریک کننده تخمدان به نام گنادوتروپین تجویز نماید.
به دلیل اینکه ممکن است در هنگام استفاده از این داروها، تحریک بیش از حد تخمدان رخ دهد، لازم است که این خانمها در زمان استفاده از این داروها به صورت دقیق تحت کنترل باشند.
اگر خانمی اضافه وزن داشته باشد، کاهش وزن می‌تواند به بهبود الگوی تخمک گذاری و افزایش شانس باروری کمک کند.
داروهای حساس به انسولین مانند متفورمین هم می‌توانند در افزایش شانس تخمک گذاری کمک کنند، به علاوه استفاده از متفورمین ممکن است خطر ابتلا به دیابت یا سندرم متابولیک را کاهش دهد.
چه خطراتی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک را تهدید می کند؟
برخی از این خطرات به اختلال تخمک گذاری و عدم وقوع پریود به صورت منظم ارتباط دارد.
وقتی تخمک‌گذاری اتفاق نمی‌افتد، چرخه معمول هورمون قطع و باعث میشود که دیواره رحم در معرض سطح ثابت استروژن قرار گیرد، به این ترتیب، لایه آندومتر بیش از حد ضخیم شده و باعث خونریزی‌های غیرطبیعی در خانم میشود.
همچنین ممکن است منجر به سرطان آندومتر یا مقدمه شروع تغییرات پیش سرطانی شود. به علاوه، عدم تخمک گذاری منظم، می‌تواند ناباروری هم ایجاد کند.
ضمن آنکه، سندرم متابولیک در زنان مبتلا به PCOS شایعتر است. علائم سندرم متابولیک شامل چاقی شکمی، کلسترول بالا، فشار خون بالا و مقاومت به انسولین یا دیابت است.
هر یک از این علائم، خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. نکته مهم آن است که چاقی در زنان مبتلا به PCOS شایع است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر در مورد دوره های قاعدگی خود نگرانی دارید، اگر ناباروری را تجربه می کنید یا اگر علائم آندروژن اضافی مانند تشدید هیرسوتیسم، آکنه و طاسی با الگوی مردانه دارید، به پزشک خود مراجعه کنید.
درمان های خانگی
برای کمک به کاهش اثرات PCOS ، سعی کنید:
وزن خودر ا کنترل کنید
کاهش وزن می تواند سطح انسولین و آندروژن را کاهش دهد و ممکن است تخمک گذاری را بازگرداند. از پزشک خود در مورد یک برنامه کنترل وزن بپرسید و به طور منظم با یک متخصص تغذیه برای کمک در رسیدن به اهداف کاهش وزن مشورت کنید.
کربوهیدرات ها را محدود کنید
رژیم های کم چرب و پر کربوهیدرات ممکن است سطح انسولین را افزایش دهند.
اگر PCOS دارید، از پزشک خود در مورد رژیم کم کربوهیدرات سوال کنید . کربوهیدرات های پیچیده را انتخاب کنید که سطح قند خون شما را آهسته تر افزایش می دهند.
فعالیت بدنی داشته باشیذ
ورزش به کاهش سطح قند خون کمک می کند. اگر PCOS دارید ، افزایش فعالیت روزانه و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم ممکن است مقاومت به انسولین را درمان یا حتی از آن جلوگیری کند و به شما کمک کند وزن خود را تحت کنترل داشته باشید و از ابتلا به دیابت جلوگیری کنید.
و در نهایت
با درمان صحیح ، سندرم تخمدان پلی کیستیک درمان می شود و نشانه ها بهبود می یابد .
مراقبت پیشگیری کننده طولانی مدت برای سلامتی در اینده مهم است.
یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم انتخاب خوبی در زندگی است که برای خود می پذیرید که نقشی مهم در کاهش نشانه های این سندرم دارد.
بیشتر بخوانید