نقص سیستم ایمنی بدن یعنی چه و دلایل آن چیست؟

در این نوشته از دلبرانه قصد داریم مطلبی در مورد نقص سیستم ایمنی بدن خدمت شما ارائه نماییم.

سیستم ایمنی بدن شما دفاع بدن شما در برابر عفونت ها و سایر مهاجمان مضر است. بدون آن، شما دائماً از باکتری ها یا ویروس ها بیمار می شوید.

سیستم ایمنی بدن شما از سلول ها، بافت ها و اندام های خاصی تشکیل شده است که برای محافظت از شما با هم کار می کنند.

فردی با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های مکرر باشد.

گلبول های سفید، آنتی بادی ها و سایر اجزاء از جمله اندام ها و غدد لنفاوی، سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهند.

برای آشنایی بیشتر با نقص سیستم ایمنی بدن این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

امیدواریم که برای شما مفید باشد … با ما همراه باشید …

نقص سیستم ایمنی بدن یعنی چه و دلایل آن چیست؟

احتمالاً اخیراً واژه نقص سیستم ایمنی بدن یا همان ضعف سیستم ایمنی بدن را زیاد شنیده اید و زیاد هم به کار بردید.

اما ممکن است فقط یک تصور کلی در مورد این اصطلاح داشته باشید. اما این موضوع که این اصطلاح دقیقا به چه چیزی اشاره دارد، برای بسیاری از افراد ناشناخته است.

سیستم ایمنی به عنوان نیروی های مسلح بدن شما عمل می کند و از آن در برابر مهاجمان مضر محافظت می کند.

داشتن یک سیستم ایمنی که عملکرد صحیح و مناسبی دارد برای زنده ماندن کاملاً حیاتی است.

اما هنگامی که این سیستم به درستی کار نکند، بدن در برابر عفونت ها و بیماری ها، آسیب پذیر تر خواهد شد.

خبر خوب این است که اکثراً افراد می توانند سلامت سیستم ایمنی بدن خود را کنترل کنند. روش های طبیعی بسیاری برای تقویت سیستم ایمنی و کنترل سلامت بدن وجود دارد.

اما گاهی پیش می آید که این سیستم کار خود را به درستی انجام نمی دهد.

انواع نقص سیستم ایمنی

بیماری نقص سیستم ایمنی بدن زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به درستی کار نکند.

اگر این اختلال مادرزادی یا ژنتیکی باشد به آن نقص ایمنی اولیه می گویند که خود به بیش از ۱۰۰ نوع اختلال تقسیم می شود. به عنوان مثال چند مورد از آن ها عبارتند از:

• نقص ایمنی متغیر شایع (CVID)
• نقص ایمنی ترکیبی شدید

اختلال نقص ایمنی ثانویه زمانی رخ می دهد که یک منبع خارجی مانند عفونت یا ماده شیمیایی و سمی به بدن حمله کند.

به عنوان مثال موارد زیر می توانند باعث ایجاد نقص ایمنی ثانویه شوند:

• سوختگی شدید
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• دیابت
• سوء تغذیه

همچنین نمونه هایی از بیماری های ایجاد شده توسط اختلال ثانویه عبارتند از:

• ایدز
• سرطان سیستم ایمنی مانند سرطان خون
• بیماری های پیچیده ایمنی مانند هپاتیت
• سرطان سلول های پلاسما

نقص در سیستم ایمنی بدن چیست؟

نقص ایمنی بدان معنی است که سیستم دفاعی بدن ضعیف شده و به درستی کار نمی کند.

سیستم ایمنی بدن یک شبکه تعاملی از ارگان ها، گلبول های سفید و پروتئین ها است که از بدنمان در برابر ویروس ها، باکتری ها و مهاجمان خطرناک خارجی محافظت می کند.

ما به سیستم ایمنی بدن خود متکی هستیم تا پاتوژن ها را خنثی کرده و از بین ببریم.

در مقابل با سلول های بدن خودمان که به دلیل بیماری تغییر کرده اند مبارزه کنیم.

وقتی عملکرد سیستم ایمنی به خطر بیفتد و ضعیف شود، شانس‌مان برای مواجهه با عفونت ها و بیماری های جدی بیشتر می شود.

آسیب پذیری در برابر عفونت و بیماری بستگی به میزان سرکوب سیستم ایمنی بدن دارد و می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد.

بنابراین در بدن برخی از ممکن است نقص جزئی و در بدن برخی دیگر نقص کامل این سیستم وجود داشته باشد.

برخی از افراد به دلیل ضعف ایمنی در معرض ابتلا به عفونت ها هستند.

در حالی که برخی دیگر واکنش های شدیدی به عفونت ها دارند و در معرض بیماری های خطرناک و کشنده قرار دارند. این موضوع به شدت سرکوب سیستم ایمنی بستگی دارد.

منظور از نقص اولیه در مقابل نقص ثانویه چیست؟

اختلالات نقص سیستم ایمنی بدن می توانند به دو دسته اولیه یا ثانویه تقسیم شوند. نقص ایمنی اولیه اختلالات ایمنی ارثی هستند که ناشی از جهش ژنتیکی در بدن می باشند.

بیش از ۳۰۰ نوع نقص اولیه وجود دارد، اما عموم آنها از نقص های نادر محسوب می شوند.

اگرچه افراد مبتلا به این نوع نقص ایمنی، با این بیماری متولد می شوند، اما برخی از آنها تا آخر عمر متوجه این اختلال در بدن خود نمی شوند.

نقص های ثانویه بیشتر شایع هستند و ناشی از بیماری، سوء تغذیه، قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی و مصرف برخی از داروهای خاص می باشند.

در طول زندگی، سیستم ایمنی بدن ما خود را با شرایط سازگار می کند.

این بخشی از سیستم ایمنی بدن ماست که می تواند به برخی از آنتی ژن ها پاسخ دهد.

این روش یک روش طبیعی و سالم برای ایجاد ایمنی است. اما این روند در بدن افرادی که اختلالات نقص ایمنی دارند به درستی انجام نمی شود.

دلیل نقص سیستم ایمنی بدن چیست؟

نقص سیستم ایمنی بدن معمولا ناشی از عوامل زیر است:

• بیماری های مزمن از جمله دیابت، هپاتیت و بیماری های کلیوی
• سرطان، به ویژه سرطان خون (مانند لوسمی)
• ایدز
• استفاده از شیمی درمانی
• بیماری های خود ایمنی یا بیش فعالی سیستم ایمنی، مانند لوپوس، ام اس و آرتریت روماتوئید
• اختلالات مادرزادی مانند فلج مغزی، فیبروز کیستیک و سندرم داون
• مصرف برخی از داروهای خاص از جمله کورتیکواستروئیدها و مهار کننده های TNF
• مصرف آنتی بیوتیک
• تغذیه نامناسب
• بی تحرکی
• چاقی
• بارداری
• عدم قرار گرفتن در معرض آفتاب
• سیگار کشیدن
• مصرف زیاد الکل
• انزوا و تنهایی
• سالخوردگی

تاثیر این دلایل بر روی سیستم ایمنی چگونه است؟

خوشبختانه بسیاری از دلایل سرکوب سیستم ایمنی قابل کنترل هستند و با تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی قابل اصلاح می باشند.

تحقیقات نشان داده اند که بسیاری از بیماری های عفونتی در بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی از طریق روده و با تناوب تکثیر باکتری های روده سرچشمه می گیرند.

ما می دانیم که وجود باکتری های خوب به ثبات کارکرد سیستم گوارشی کمک کرده و عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می کند.

به همین دلیل است که مصرف مکرر آنتی بیوتیک، داروهای خاص و رژیم غذایی نامناسب تا حد زیادی در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش دارند.

همچنین می دانیم که شیوه زندگی و عوامل موثر در رژیم غذایی نقش عمده ای در عملکرد سیستم ایمنی دارند.

چاقی به شدت با التهاب مزمن و بیماری هایی که روی ایمنی بدن تأثیر می گذارند از جمله بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع و بیماری مزمن کبدی مرتبط است.

تحقیقات همچنین نشان داده اند که مواد مغذی می توانند سلول های ایمنی را تحت تأثیر قرار داده و باعث تغییراتی در عملکرد آنها شوند.

تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی در بدن در ایجاد التهاب سیستمیک نقش دارند و خطر سرکوب سیستم ایمنی را تا حد زیادی افزایش می دهند.

کمبود روی، سلنیوم، ویتامین D و گلوتامین از جمله کمبودهای موثر بر روی این روند هستند.

پیری نیز حتی با عدم وجود عفونت در بدن، با افزایش التهاب ارتباط دارد. از طرفی عملکرد سلول های T با افزایش سن کاهش می یابد.

به همین دلیل افراد مسن نسبت به عفونت و بیماری ها آسیب پذیرتر هستند.

علایم نقص در سیستم ایمنی بدن چیست؟

به بیان ساده تر افرادی که نقص سیستم ایمنی بدن دارند معمولاً بیشتر بیمار می شوند و مدت زمان بیماری آنها طولانی تر است.

به طور کلی علائم ضعف در سیستم ایمنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسیب پذیری در برابر عفونت ها
• افزایش فراوانی و مدت زمان بیماری ها (مانند سرماخوردگی)
• ابتلا مکرر به عفونت ها
• خستگی
• مشکلات مربوط به هضم
• سردرد
• درد ماهیچه و مفاصل
• اختلالات خود ایمنی
• التهاب

خطرات و ریسک های که برای این بیماران وجود دارد

بزرگترین خطری که مبتلایان به نقص سیستم ایمنی بدن را تهدید می کند، خطر ابتلا به عفونت و واکنش های بسیار بد نسبت به این عفونت ها است.

بر خلاف افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، افرادی که دچار سرکوب سیستم ایمنی هستند در مبارزه با عوامل بیماری زا مشکل دارند.

به همین دلیل یک بیماری ساده می تواند وضعیت آنها را بسیار جدی تر کند.

بنابراین برای افرادی که سیستم ایمنی بدن‌شان به هر دلیلی سرکوب شده است مهم است که با رعایت نظافت و شستشوی مکرر دست ها از ابتلا به عفونت ها جلوگیری کنند.

این افراد باید از لمس صورت خود (به خصوص در خارج از منزل) به شدت اجتناب کرده و نظافت شخصی و عمومی را با شدت بیشتری نسبت به افراد عادی رعایت کنند.

چگونه سیستم ایمنی بدن را تقویت کنیم؟

• در مورد رژیم غذایی خود تجدید نظر کنید

برای حمایت از عملکرد سیستم ایمنی خود، با حذف مواد غذایی التهاب زا و ناسالم از برنامه غذایی خود شروع کنید.

مصرف غذاهای فرآوری شده، غذاهای شیرین و کربوهیدرات های نشاسته ای را کاهش دهید.

میکروب ها قند را دوست دارند و سیستم ایمنی بدن نسبت به مصرف قند بسیار ضعیف واکنش نشان می دهد.

در مرحله بعد باید غذاهای تقویت کننده سیستم ایمنی و مواد مغذی ضروری را وارد برنامه غذایی خود کنید.

این غذاها شامل طیف وسیعی از سبزیجات به خصوص مواد غذایی و خوراکی های طبیعی زرد و نارنجی، غذاهای تخمیر شده، سبزیجات برگدار، چربی های سالم و چای سبز است.

• میزان استرس خود را مدیریت کنید

استرس مزمن تأثیر عمده ای بر روی بدن دارد و باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی، افزایش التهاب و موارد دیگر می شود.

حتی در مواقع استرس زا، توجه به مراقبت از خود و حفظ آرامش می تواند تفاوت زیادی در عملکرد این سیستم ایجاد کند.

تمرینات تنفسی و یوگا را امتحان کنید. حتی اگر فقط چند دقیقه طول بکشند.

خواندن کتاب یا مقاله های الهام بخش، آشپزی کردن، گوش دادن به موسیقی و گذراندن وقت با دوستان و عزیزانتان می تواند در کنترل استرس موثر باشد.

• به اندازه کافی بخوابید

کمبود خواب عملکرد سیستم ایمنی را سرکوب می کند و باعث ایجاد التهاب می شود. بنابراین بسیار مهم است که حداقل هفت ساعت خواب شبانه داشته باشید.

اگر نمی توانید برای مدت زمان طولانی بخوابید، تصمیم بگیرید تغییری در شیوه زندگی و رژیم غذایی خود به وجود بیاورید که به شما در این موضوع کمک کند.

مثلا ساعات انتهایی شب شکر و کربوهیدرات نخورید و تمام لوازم الکترونیکی را قبل از خواب خاموش کنید یا استرس خود را کاهش دهید تا ذهن بتواند در آرامش بخوابد.

• تحرک داشته باشید

ورزش کردن به صورت روزانه باعث کاهش التهاب سیستمیک و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود.

از طرف دیگر، بی تحرکی می تواند در آینده برایتان بسیار مشکل ساز شود.

زیرا خطر ابتلا به بیماری هایی که می توانند منجر به نقص سیستم ایمنی شوند مانند بیماری های قلبی و دیابت را افزایش می دهد.

• بخشی از وقت خود را بیرون از منزل سپری کنید

مطالعات ثابت کرده اند که ویتامین D نقش های مختلفی در سیستم ایمنی بدن ایفا می کند.

درست است که باید از پوست خود در برابر اشعه های قوی خورشید محافظت کنید، اما گذراندن وقت در بیرون از منزل برای حمایت از عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار مهم است.

به علاوه تفریح و وقت گذرانی در بیرون از منزل آرامش بخش است. ایجاد آرامش و کاهش استرس روش دیگری برای کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن است.

• از گیاهان دارویی و مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی استفاده کنید

برخی از گیاهان و مکمل های ضد ویروسی به عنوان ابزاری قدرتمند برای حمایت از سیستم ایمنی بدن هستند. بهترین آنها عبارتند از:

1. اکیناسه
2. اقطی
3. پروبیوتیک ها
4. ویتامین C
5. ویتامین D
6. روی

چه چیزی می تواند با سیستم ایمنی بدن شما تعارض داشته باشد

وقتی سیستم ایمنی بدن شما آنطور که باید کار نمی کند، به آن اختلال سیستم ایمنی می گویند. شما ممکن است:

با سیستم ایمنی ضعیف به دنیا بیایید. این نقص ایمنی اولیه نامیده می شود.

به بیماری مبتلا شوید که سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کند. این نقص ایمنی اکتسابی نامیده می شود.

سیستم ایمنی بیش از حد فعال داشته باشید. این ممکن است با یک واکنش آلرژیک اتفاق بیفتد.

یک سیستم ایمنی داشته باشید که بر ضد شما باشد. به این بیماری خود ایمنی می گویند

در نتیجه

نقص سیستم ایمنی می تواند یک اتفاق ترسناک و ناامید کننده باشد.

این موضوع باعث می شود که شما در معرض عفونت و علائم جدی و گاه خطرناکی قرار بگیرید.

دلایل این نقص نیز متفاوت است. برخی از آنها در بدو تولد و برخی دیگر به دلیل رژیم غذایی نامناسب و سبک زندگی غلط ایجاد می شوند.

خبر خوب این است که، رویکردهای طبیعی زیادی وجود دارد که می توانند عملکرد سیستم سرکوب شده بدن را بهبود دهند.

تجدید نظر در رژیم غذایی، خواب کافی و ورزش کردن، کاهش استرس و استفاده از گیاهان و مکمل های تقویت کننده ایمنی همگی می توانند تأثیرات مثبتی بر روی جبران نقص سیستم ایمنی داشته باشند.