نام روزهای هفته در ایران باستان همراه توضیحات و ریشه نام گذاری آنها
در این نوشته از پرتال دلبرانه قصد داریم مطلبی در مورد نام روزهای هفته در ایران باستان درج نماییم.
شاید برای شما هم جالب باشد بدانید که ریشه نام روزهای هفته چی بوده است؟
در ایران باستان هر نام گذاری که وجود داشت دلیل و ریشه خاص خود را داشته است.
نام روز های هفته در ایران باستان هم از این قضیه مستثنا نیست.
لذا در ادامه شما را با این جزئیات بیشتر آشنا خواهیم کرد. امیدواریم که مرود توجه شما کاربران محترم قرار گیرد.
با مما همراه باشید….
نام روزهای هفته در ایران باستان همراه توضیحات و ریشه نام گذاری آنها
در ایران باستان هفته وجود نداشته‌است و گاهشماری نزد ایرانیان بر پایهٔ روزهای ماه بوده‌است.
به این ترتیب که هر روز به ایزدی منسوب بوده و نامی داشته‌است.
نمونه را روزِ نخستِ هر ماه، به نامِ هورمزد (هرمز)، روزِ دوم به نامِ وهومن (هومن یا بهمن)، یا روز شانزدهم به نامِ ایزدبانو آناهیتا نامیده شده بود.
و هر روز که نامش با نام ماه یکسان بود به نیایش و جشن مختص می‌شد.
مفهومِ هفته از تمدن‌های همسایه، به ویژه، میان رودان در فرهنگ ایرانی شده و پس از اسلام صورت امروزی گرفته‌است.
نام روزهای هفته فرنگی از گاهنامه کهن ایرانی برگرفته شده است می دانیم که نام روزهای هفته در ایران باستان بدین گونه بوده است:
کیوان شید یا (شنبه):
نخستین روز هفته به نام کیوان شید نامگذاری شده است که تشکیل شده است از کیوان + شید.
کیوان بعد از مشتری بزرگترین سیاره شمرده میشود که ۷۰۰ برابر زمین است. آنرا زحل نیز نامیده اند.
شید نیز به چم (معنی) نور و روشنایی است. از این رو روز نخست ایرانی حکایت از سیاره روشن و نورانی را دارد.
مهر شید یا (یکشنبه):
روز دوم از هفته مهرشید است که مهر آن به چم (معنی) دوستی و مهربانی در پهلوی میتراست.
مهر برگرفته شده از آئین هفت هزار ساله میترایی است. مهر همچنین ایزد عهد و پیمان است و در اوستا آمده است که هیچ چیز بر ایزد مهر پوشیده نخواهد بود.
نامگذاری این روز به مهرشید حکایت از تعهدی است که بین مردمان باید برقرار باشد زیرا در ایران باستان پیمان شکنی و دروغ بزرگترین گناهان به حساب می آمده است.
شید نیز به چم (معنی) روشنایی و نور می باشد.
مهشید یا (دوشنبه):
مه بر گرفته شده از ماه است که این نیز از آیین میترایی کهن ایرانی آمده است.
خورشید و ماه از تندیس های آئین میترایی بوده است که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش داشته است.
سومین روز هفته در ایران باستان به نام این نماد خداوند نامگذاری شد و آنرا مهشید به چم (معنی) ماه روشن و نورانی نام گذاشتند.
بهرام شید یا (سه شنبه):
بهرام برگرفته شده از ورهرام زبان پهلوی باستان است و از یک سو نام ستاره مریخ است.
بهرام ایزد پیروزی در ایران باستان شمرده می شده است و اندیشه نیاکان ما بر این بوده است.
که خداوند یکتا (اهورامزدا) نیروی هایش را برای اجرا در بین افراد بشر بین ایزدان (فرشتگان) خود تقسیم نموده است تا آنان آنرا برای مردمان پیاده کنند.
از این رو بهرام ایزد پیروزی نامیده شده بوده است و چهارمین روز هفته به نام روز پیروزی روشنایی بر تاریکی و غلبه انسان بر بدی ها و اهریمن نامگذاری شده است.
تیرشید یا (چهارشنبه):
تیر برگرفته شده از تیشتر پهلوی است.
نیاکان ما تیر را ایزدان و نگهبان باران نامگذاری نموده اند و اینگونه می پنداشته اند.
که اهورامزدا برای یاری رسانی به کشاورزان و جلوگیری از خشکسالی و باروری زمین و سبز و سالم و پاکیزه ماندن جهان به ایزد باران فرمان میداده است که به یاری مردمان برسد.
در کل این روز به نام روز روشنایی باران و خواست پروردگار برای حفظ طبیعت نامگذاری شده است.
اورمزد شید یا (پنجشنبه):
اورمزد نام دیگری از دهها نام اهورامزدا است که همه حاکی از قدرت و توانایی پروردگار است.
این نام از واژه های پهلوی ارمزد، هرمزد، اورمزد، هورمزد، اهورامزدا، مزدا گرفته شده است.
از این رو پنجمین روز هفته به نام روز روشنایی خداوند نامگذاری شده است.
از اینرو این واژه هنوز به گونه ای دیگر در شب های جمعه برقرار است و هنوز تصور مردمان ما بر این است که شب های جمعه روز ارتباط با خداوند و فوت شدگان است.
ناهید شید یا (آدینه):
ناهید همان آنهیته یا آناهیتا است که ایزد آب قرار گرفته است.
در اوستا آناهیتا به صورت دوشیزه ای بسیار زیبا، قدی بلند و اندامی تراشیده نام نهاده شده است و نام دیگر ستاره ونوس نیز آناهیتا یا ناهید است.
در کل روز جمعه روز روشنایی آب و مظهر بخشندگی و عنایت پروردگار نامگذاری شده است.
نام روزهای هفته در ایران باستان
اینک با بررسی ریشه‌های این واژگان به این بر‌آیند ساده می‌رسیم:
کیوان شید: شنبه
Saturday = Satur + day
Saturn = کیوان
مهرشید: یکشنبه
Sunday = Sun + day
Sun = مهر، خور (خورشید)
مهشید: دوشنبه
Monday = Mon + day
Moon = ماه
بهرام شید: سه‌شنبه
Tuesday = Tues + day
Tues = god of war = Mars= بهرام
تیرشید: چهارشنبه
Wednesday = Wednes + day
Wednes = day of Mercury = Mercury = تیر
هرمزشید: پنجشنبه
Thursday = Thurs + day
Thurs = Thor = day of Jupiter = Jupiter = هرمز
ناهیدشید یا آدینه: جمعه
Friday = Fri + day
Fri = Frig = day of Venues = Venues = ناهیدموضوع
نام روزهای هفت روز هفته در بسیاری از زبان‌ها از نام کلاسیک سیاره در طالع بینی یونانی مشتق شده است.
در برخی از زبان های دیگر، روزها از روی نوشته های الهی خدایان فرهنگ منطقه مربوط نام گذاری شده است و هر کدام از آنها با یکشنبه و دوشنبه شروع میشود .
در ایران روز های هفته با شنبه شروع می شود و روز تعطیل آن جمعه می باشد.
نام روزهای هفته در آیین بیانی
- جلال = شنبه
- جمال = یکشنبه
- کمال = دوشنبه
- فضال = سه شنبه
- عدال = چهارشنبه
- استجلال = پنج شنبه
- استقلال یا سلطان = جمعه
🔔 مطالب مرتبط دیگر 🔔