چرا باید بچه دو سال شیر بخورد؟ | تغذیه با شیر مادر از دیدگاه اسلام

در این نوشته از دلبرانه قصد داریم مطلبی در خصوص چرا باید بچه دو سال شیر بخورد؟ را درج نماییم.

همچنین به مطلبی در خصوص تغذیه با شیر مادر از دیدگاه اسلام نیز پرداخته ایم که می توانید مطالعه نمایید.

ممکن است که شما هم در دوران شیردهی باشید و این مطالب برای شما می تواند مفید باشد.

امیدواریم که مورد توجه شما عزیزان قرار گیرد…. در ادامه با ما همراه باشید…

چرا باید بچه دو سال شیر بخورد؟ | تغذیه با شیر مادر از دیدگاه اسلام

فوائد و معجزه شیر مادر برای کودک و مادر

خداوند حکیم در قرآن کریم می‎فرماید: مادران باید دو سال تمام به فرزندان خود شیر بدهند .

  « وَ الْوالِداتُ یُرْضِعْنَ اَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ »« سوره بقره ، آیه ۲۳۳ »  

و در آیه‎ای دیگر خداوند سبحان می‎فرماید: « وَیًلٌ لٍلْمْطَفِّفیًن »« سوره مطففین ، آیه ۱ » وای بحال آنهائی که در وظیفه‎شان کم می‎گذارند و در وظیفه خود کوتاهی می‎کنند .

از مواردی که امروزه خیلی شایع شده شیر خشک است که مادران آنرا جایگزین شیر خود کرده‎اند و به این طریق در وظیفه انسانی خود کوتاهی کرده و در حق فرزندان خود ظلم و ستم می‎کنند .

ثواب شیر دادن برای مادر

اُم سلمه از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره ثواب و پاداش زنان سؤال کرد ، حضرت درباره پاداش خدمات زنان فرمودند: وقتی که زن باردار شد ، در ثواب مانند سرباز روزه‎داری است که با جان و مال خود در راه خدا جانبازی کند و وقتی که وضع حمل کرد ثوابش آنقدر زیاد است که به حساب نیاید و وقتی که بچه را شیر می‎دهد هر یک مرتبه مکیدن معادل و برابر است با آزاد کردن بنده‎ای از فرزندان اسماعیل وقتی که از شیر دادن فارغ شد ملکی به پهلوی او میزند و می‎گوید: عملت را از سرگیر زیرا که گناهانت را خدای مهربان آمرزید. « انوار نعمانیه ، ص ۱۸۶ »

مدت شیر دادن به بچه

آقا امام رضا علیه السلام می‎فرمایند: مدت شیر خوردن طفل ، دو سال تمام می‎باشد .

بر فرزندان خود ستم نکنید

آقا امام صادق علیه السلام فرمودند: حد اقل مدت شیر دادن بیست و یک ماه است و هر چه کمتر شد بر بچه ستم باشد. « انوار نعمانیه »

یکی غذا و دیگری آب

اُم اسحاق عیال امام صادق علیه السلام می‎گوید: وقتی‎که به یکی از فرزندان خودم محمد یا اسحاق شیر می‎دادم امام صادق علیه السلام فرمودند: ای مادر اسحاق از یک سینه به کودک شیر نده بلکه از هر دو سینه شیر بده زیرا یکی غذاست و دیگری آب است. « انوار نعمانیه »

خواص شیر مادر

آقا امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند: براستی که شیر دادن طبیعت را تغییر می‎دهد .

« سفینه ، جلد ۵۲۱/۱ »

در انتخاب دایه دقت کنید

علم ثابت کرده است که شیر در نهاد و طبیعت بچه اثر می‎گذارد و سرشت او را عوض می‎کند برای حضرت موسی علیه السلام صدها دایه و زنان شیرده می‎آوردند ولی او سینه هیچکدام را قبول نمی‎کرد و همینطور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بدو تولد حدود چهار صد زن شیرده آمدند ولی هیچکدام را نپذیرفت تا دایه‎ای نیک سرشت و پاک طینت بنام حلیمه سعدیه آمد و این افتخار و شرافت را یافت .

نتیجه خوردن شیر از دشمن اهل بیت

مادرانی‎که به دلایلی نمی‎توانند به فرزند خود شیر بدهند در انتخاب دایه بسیار باید دقت کنند ، یکی از بزرگان نقل می‎کند که چند روز قبل از شهادت شیخ فضل الله نوری در زندان با او ملاقات‎ داشتم به ایشان عرض‎کردم پسر شما خیلی لااُبالی است و بر ضد شما کار می‎کند .

شیخ شهید فرمودند: وقتی‎که این پسر در نجف به دنیا آمد مادرش شیر نداشت که به او بدهد مجبور شدیم برای او دایه‎ای بگیریم ، بعد از مدت زیادی متوجه شدیم که آن دایه خیلی بی‎عفت و لااُبالی است و به دل کینه آقا امیرالمؤمنین علیه السلام دارد از همان وقت دریافتیم که سعادتمند شدن این پسرکاری بسیار مشکل است ، وقتی که پدر را پای چوبه دار بردند این پسر پای چوبه دار پدر کف میزد و نور الدین کیانوری رهبر حزب منحله حزب توده هم فرزند همین پسر است که نوه شیخ فضل الله نوری می‎شود . « خانواده در اسلام ، استاد مظاهری ص ۱۶۷ »

دایه با تقوی بگیرید

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‎فرمایند: دایه زیبا و خوش اخلاق و با حیا و پرهیزگار بگیرید تا بچه نیکوکار شود و دایه نادان نگیرید که شیر اثر خود را می‎بخشد و بچه نادان بار می‎آید و دایه زناکار و دیوانه و دایه یهودیه و نصرانیه و خارج از دین و دشمن ائمه را دایه نگیرید ، زیرا شیر در سعادت و شقاوت طفل اثر دارد نمرود شیر پلنگ خورد و بخت النصر شیر سگ خورد و حجاج خون در کامش ریختند اینها همه خونریز شدند و شیر نباید از حرام باشد .

دستور برای زیاد شدن شیر مادر

در مصباح کفعمی آمده که چون شیر زن کم شود سوره یس یا فتح و یا حجر را با زعفران در ظرفی بنویسند و  چون زن از آن آب بیاشامد شیرش زیاد می‎شود .

فوائد شیر مادر برای کودک

۱ـ محققان می‎گویند: بچه‎هائی که با شیر مادر بزرگ شده‎اند در تحصیلات و در جامعه و در خانواده و در شغل خود موفق‎تر بوده‎اند .

۲ـ کودکان تغذیه شده با شیشه مقدار بیشتری کالری دریافت می‎کنند و اغلب وزنشان بیش از کودکان تغذیه شده با شیر مادر است و همین امر به ناموزون شدن اندام نوزاد منجر می‎شود.

و اگر مواد تغذیه‎ای بسیار غلیظ تهیه شود ، مقدار زیاد سدیم موجب گریه نوزاد بر اثر تشنگی می‎شود و این مسئله با گرسنه بودن اشتباه گرفته می‎شود و والدین شیر بیشتری به نوزاد می‎دهند و اگر آب مورد نیاز تأمین نشود ، سطح بسیار بالای سدیم پلاسما ( هیپرناترمی ) می‎تواند موجب آسیب مغزی شود.

۳ـ شیر مادر بچه را در برابرعفونتها و بیماریها بیمه می‎کند ، ولی شیر خشک چنین اثری ندارد .

۴ـ مقدار قند شیرگاو از شیر مادرکمتر است که باعث می‎شود رشدکودک به‎ کندی انجام‎ گیرد .

۵ـ هضم شیر مادر به مراتب آسانتر از شیر گاو می‎باشد و ناراحتیهای معده و عدم تحملی که در شیر خشک موجود است در شیر مادر وجود ندارد .

۶ـ فرمول شیر مادر هر روز با روز دیگر فرق می‎کند ، چون کودک در حال رُشد می‎باشد .

۷ـ شیر دادن برای مادران خیلی راحت‎تر از تهیه فرمول و دقت در میزان اضافه کردن آب به شیر خشک می‎باشد. « ۹ ماه انتظار تألیف: دکتر شعاع فروغی »

۸ـ شیر مادر تمیز و پاکیزه است و اگر در موقع شیر دادن دقت لازم بکار رفته شود و اصول بهداشتی رعایت شود بدون میکروب است .

۹ـ مقدار کالری لازم برای رشد و نمو بچه در شیر مادر زیادتر از شیر گاو می‎باشد و در نتیجه نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‎کنند بهتر و سریعتر رشد و نمو می‎نمایند .

۱۰ـ و بالأخره شیر مادر از نظر صرفه‎جوئی و اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است …

فوائد شیر دادن به بچه برای مادر

۱ـ بیشتر مادرانی که بچه‎های خود را با شیر خشک بزرگ می‎کنند بر این عقیده هستند که اگر به فرزندان خود شیر بدهند اندامشان بهم می‎ریزد و خراب می‎شود ، در صورتی علم بر خلاف این را ثابت کرده است ، مادرانی که بخاطر این عقیده اشتباه و یا تنبلی و یا بدلیل کارمند بودن و سرکار رفتن از دادن شیر به فرزندان خود طفره می‎روند وکوتاهی می‎کنند این قبیل مادران به دلیل حبس شیر خود و خشکاندن آن به ناراحتیهای مختلفی گرفتار می‎شوند و دائماً مریض هستند و از عمرکوتاهتری برخوردارند .

۲ـ مادرانی‎که به دلایل واهی به جگرگوشه‎های خود شیر نمی‎دهند ، فردای قیامت بخاطر این کوتاهی فرزندان از دست شما شکایت خواهند کرد و شما در دادگاه عدل إلهی بازخواست خواهید شد و این مادران هم به خود و هم بفرزند خود و هم به جامعه خود ظلم می‎کنند ، این مادران با کوتاهی در وظیفه انسانی خود بچه‎های ضعیف البنیه و مریض تحویل‎ جامعه می‎دهند و این بچه‎ها ناخواسته هزینه‎های سنگینی را به خانواده و جامعه خویش تحمیل می‎کنند .

۳ـ شیر دادن از نظر ارتباطی که با رحم و سینه‎ها دارد موجب می‎شود که رحم و سینه‎ها بطور خیلی‎ سریع بحالت عادی بازگردند .

۴ـ مادرانی که به فرزندان خویش شیر خود را داده‎اند ، دارای بدنی موزون هستند ولی مادرانی که از وظیفه انسانی خود طفره رفته و کوتاهی کرده‎اند دارای بدنی ناموزون می‎باشند .

۵ـ اطباء می‎گویند: سرطان سینه در مادرانی که به بچه‎های خود شیر خشک داده‎اند ، بیشتر شایع بوده و مادرانی که بچه‎هایشان را با شیر خود بزرگ‎ کرده‎اند از سلامتی بهتری برخوردار هستند و همچنین سرطان سینه در آنها کمتر مشاهده شده است .

۶ـ مادرانی که طبق دستور قرآن کریم به مدت دو سال تمام به فرزندان خود شیر می‎دهند از لحاظ جسم و روان سالم‎تر و قوی‎تر از مادرانی هستند که به بچه‎های خود شیر نداده‎ا‎ند .

« طب‎ زایمان ترجمه دکترزهرا محمدی و دکتر جواد خوش زبان »

ضررهای شیر خشک

۱ـ بچه‎هائی که با شیر خشک بزرگ می‎شوند در بزرگسالی به پوکی استخوان و پوسیدگی دندان و ضایعات استخوانی دچار می‎شوند .

۲ـ محققان می‎گویند: بچه‎هائی که از شیر مادر محروم بوده‎اند دندانهای شیری آنها خیلی زود سیاه و دُچار پوسیدگی می‎شود و دندانهای اصلی آنها هم زودتر از بچه‎هائی که شیر مادر خورده‎اند خراب می‎شود .

۳ـ بچه‎هائی که با شیر خشک بزرگ شده‎اند دارای بنیه‎ای ضعیف هستند و خیلی زود مریض می‎شوند ، ولی بچه‎هایی که با شیر مادر بزرگ شده‎اند دارای بدنی قوی‎تری هستند و در برابر سرما و گرما و بیماریهای گوناگون مقاوم‎تر هستند .

۴ـ بچه‎هایی که با شیر مادر تغذیه شده‎اند در بازی و ورزش هیچوقت کم نمی‎آورند ولی بچه‎هایی که با شیر خشک بزرگ شده‎اند ، خیلی زود در بازی و ورزش کم می‎آورند و احساس خستگی شدید می‎کنند .

۵ـ و کارشناسان می‎گویند: بیشتر بزهکاران و سارقان و قاتلین و آدمهای خلافکار افرادی هستند که به دلایلی از شیر مادر محروم بوده‎اند .

۶ـ و بیشتر بچه‎های ناسازگار و بی‎عاطفه و بی‎احساس ، بچه‎هائی هستند که از شیر مادر محروم بوده‎اند ، بچه‎ای که با شیر مادر بزرگ می‎شود از بدو تولد با شیر خوردن ، مهر و محبت اخلاق و مهربانی را از مادر می‎آموزد و با این صفات خوب بزرگ می‎شود ، تپش قلب مادر گرمی وجود مادر ، بوی مادر ، احساس لطیف مادر ، لبخند مادر و … همه و همه آرام بخش جان و روان کودک است و شکل دهنده شخصیت خوب آینده اوست و اما کودکانی که از این موهبتهای إلهی محروم می‎شوند نباید انتظار داشته باشیم که سعادتمند شوند .

• نکته بسیار مهم

ممکن است مادری به دلایلی نتوانسته است فرزند خود را شیر بدهد و فرزندش با شیر خشک بزرگ شده است ، این گونه کودکان باید در تغذیه روزانه خود از لبنیات مخصوصاً شیر و سبزیجات و میوه‎جات بیشتر استفاده کنند تا انشاء الله با مشکلی روبرو نشوند و در بزرگسالی  به پوکی استخوان دُچار نشوند و باید به اینگونه کودکان بیشتر محبت کنید تا جبران‎کمبود محبت بشود و این محبت باعث می‎شودکه آنها با شما صمیمی‎تر شده و دیگر مسائل و اسرار خود را به بیگانگان و افراد ناباب نگویند و در نتیجه حرف شنوی آنها از شما بیشتر می‎شود .

بهترین غذا برای نوزاد

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‎فرمایند: برای کودک ، شیری بهتر از شیر مادرش نیست .

« لَیْسَ لِلصَّبِیِّ لَبَنٌ خَیْرٌ مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ »« عیون اخبار الرضا علیه السلام ، جلد ۳۴/۲ »

چرا شیر مادر بهتر است؟!

پژوهشهای اطباء نشان داده که بهترین و کامل ترین غذای کودک فقط شیر مادر است ، چرا؟

۱ـ چون شیر مادر از شیرهای دیگر مغذی تر و همیشه استریل ( بدون میکرب ) است .

۲ـ بیش از ۳۰۰ نوع عامل ضد میکربی در شیر مادر وجود دارد که مانع بروز بیماری در کودک خواهد شد ، از این رو میزان شیوع اسهال در کودکانی که شیر مادر خوار هستند ۳ تا ۱۴ بار کمتر از کودکان شیر خشکی است و به دلیل وجود همین عوامل ضد میکربی ، نوزاد خیلی کمتر به عفونت تنفسی ، عفونت ادراری و عفونت گوش میانی مبتلا می شود .

۳ـ شیر مادر کمتر ایجاد حساسیت می کند و در خانواده هائی که یکی از اعضاء مبتلا به حساسیت هستند ، حتما باید کودک با شیر مادر تغذیه شود .

۴ـ کودکی که شیر مادر می خورد نه زیادی چاق و پفکی می شود و نه لاغر می ماند ، چون کلیه نیازهای کودک با شیر مادر تأمین می شود .

مثلا اگر نوزادی زودتر از موعد به دنیا آید ، شیر مادرش با شیر مادری که نوزاد به موقع بدنیا آمده تفاوت زیادی دارد و نیازهای مودم را برای رشد بیشتر تأمین خواهد کرد .

یک نکته جالب در مورد شیر مادر این است که شیری که کودک در دقایق اول می مکد ، حاوی پروتئین بیشتر و چربی کمتر است و با ادامه شیر خوردن به مرور چربی شیر زیادتر می شود ، این مسئله باعث می شود که کودک در زمان لازم احساس سیری کند و مادر باید توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سینه جدا نکند تا کودک با چربی دقایق آخر شیردهی ، وزن گیری بهتری داشته باشد .

۵ـ مکیدن پستان باعث رشد فک و دندانهای کودک می شود .

۶ـ تماس نزدیک مادر و نوزاد باعث افزایش مهر و محبت آنها می شود .

۷ـ پس شیر مادر کامل ترین و مناسب ترین و طبیعی ترین روش تغذیه شیر خوار است که خداوند مهربان آنرا پیش از تولد طفل آماده کرده است .

بعد از شیر خوردن طفل ، عاروق را فراموش نکنید

همه شیرخواران هنگام تغذیه ، مقداری هوا می‎بلعند ، ممکن است این هوا پس از بلعیدن در روده جمع شده و موجب ناراحتی شود ، اگر شیرخوار درست قبل از تغذیه گریه کند و یا با ولع شیر بخورد ، نفخ شکم می‎تواند تشدید شود ، در اینجا چند اقدام ساده ذکر شده است که می‎تواند مانع از ایجاد نفخ شود ، یا در صورت بروز نفخ به برطرف کردن آن کمک کند .

اگر با شیشه به شیرخوارتان شیر می‎دهید از مناسب بودن قطر سوراخ سر پستانک آن اطمینان حاصل کنید و متناسب با سن و قدرت مکیدن او آنرا انتخاب کنید ، وقتی به شیرخوار شیر می‎دهید او را در وضعیت نیمه قائم قرار دهید تا هوای بلعیده شده در قسمت بالای معده قرار گیرد .

در طی شیردهی به فواصل معلوم ، شیرخوار خود را به آروغ زدن وادار کنید ، شیرخوار را به صورت قائم به شانه‎های خود تکیه دهید ، یا روی پای خود بگذارید و به آرامی به پشت او بزنید یا پشتش را نوازش کنید تا آروغ بزند ، این کار کمک می‎کند تا هوای به دام افتاده در معد‎ه او آزاد شود و از نفخ و ناراحتی‎های به دنبال آن و استفراغهای شیرهای خورده شده جلوگیری می‎کند .

اثر مثبت تغذیه با شیر مادر بر کاهش فشار خون

نتایج یک تحقیق جدید نشان می‎دهد که شیر مادر دارای اثر مثبتی در کاهش فشار خون در دوران میانسالی فرد دارد .

این تحقیق که در دانشگاه بریستول انجام شده ، تصریح می‎کند در افرادی که در دوران نوزادی از شیر مادر استفاده کرده‎اند میزان فشار خون کمتر و طبعاً ابتلا به بیماری قلبی نیز کمتر است .

« روزنامه قدس ص ۹ چهارشنبه ۱۳/۱۲/۸۲ شماره ۱۵۷۹۱ »

نیازهای غذائی مادر در دوران شیردهی

در دوران بارداری ، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تعذیه نامناسبی داشته باشد ، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند .

و گاهی از ترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا می رود و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد ، پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد .

 فواید شیر دادن به نوزاد

فواید شیر دادن گوناگون، تغذیه ای، جسمی و روانی هستند. شیر مادر تغذیه ای است که به خوبی برای نوزاد در نظر گرفته شده است، شیر مادر به دلایل متعدد ترکیبش را از لحاظ کیفیت و کمیت پروتئینی، کربوهیدراتی و چربی حفظ می‌کند.

فواید تغذیه ای شیر مادر کدامند؟

شیر مادر سه برابر بیشتر از شیر گاو پروتئین دارد این پروتئین ها حاوی نیمی از کازئین و برخی اسیدهای آمینۀ خاص (پروتئینی که از مجموعه ای از اسیدهای آمینه ساخته شده است) موجود در شیر گاو هستند و شیر مادر را قابل هضم تر می‌سازند. در رابطه با مواد چرب (یا لیپیدها)، شیر مادر از ۸۰% تری گلیسرید ساخته شده و کلسترول بیشتری دارد، و به این ترتیب برای عملکرد بدن نوزاد بسیار مناسب است .

علاوه بر این، شیر مادر ۴ برابر بیشتر از شیر گاو اسید لینولئیک دارد، این اسید برای ساخت سلول های مغزی ضروری است شیر مادر از شیر گاو شیرین تر است. شیر مادر حاوی ۹۰% لاکتوز است که برای رشد مغز نوزاد ضروری است. برخی قندها (مانند الیگو ساکاریدها) به طور ویژه برای رشد دستگاه گوارش نوزاد مفید اند شیر مادر یک چهارم شیر گاو، املاح معدنی دارد، در نتیجه کلیه نیاز به کار کردن کمتری خواهد داشت. میزان کلسیم و رابطۀ میان میزان کلسیم و فسفر در شیر مادر بسیار ایده آل است، تا به این ترتیب کلسیم بتواند به بهترین نحو جذب شود .

آهن موجود در شیر مادر بسیار کم است، این عنصر به راحتی و به کمک یک مولکول ویژه یعنی ترانسفرین جذب می‌شود. میزان ویتامین های موجود در شیر مادر بازتابی از وفور یا کمبود آن ویتامین در بدن مادر است… به همین علت است که طی دوران بارداری (ویتامین D) و بعد از زایمان (ویتامین K1)، مکمل هایی توصیه می‌شوند .

فواید جسمی شیر دادن به نوزاد چیست؟

شیر مادر در مقایسه با شیر گاو برای رشد بدن، مفیدتر است و محافظتی بهتری از نوزاد در مقابل عفونت ها و حساسیت ها به عمل می‌آورد .

شیر مادر و رشد بدن

بعد از تولد عملکرد بدن در سطح گوارشی و مغزی، کاملاً جاافتاده و تکمیل شده نیست. شیر مادر این حسن را دارد که حاوی ۲۰ آنزیم  است و برخی تکامل نیافتگی ها و برخی عملکردها را جبران می‌کند و بر روی رشد نوزاد اثر مثبت می‌گذارد.

شیر مادر خوردن و رشد نوزاد

وجود موادی به نام «عوامل رشد» انحناها در جدول رشد و وزن مناسب نوزادانی که با شیر مادر تغذیه شده اند، را به خوبی توجیه می‌کند .

شیر دادن و حفاظت در مقابل عفونت ها

شیر مادر به علت و جود عوامل خاص ایمنی، از نوزاد در مقابل برخی عفونت ها محافظت می‌کند .

این مواد ایمنی زا که توسط مادر ساخته و به واسطۀ شیر انتقال می‌یابند به کودک در مبارزه با برخی میکروب ها کمک می‌کنند. دیگر ترکیبات شیر مادر نیز اثر دفاعی در مقابل عفونت ها را تقویت می‌کنند .

تغذیه با شیر مادر از دیدگاه اسلام

مقدمه :

در دو دهه اخیر،  بدنبال دستیابی مجامع علمی جهان به شناخت نو و همه جانبه نسبت به ارزش، اهمیت و نقش شیرمادر در تامین سلامت و بقای کودک، شاهد رویکرد جهانی به ترویج تغذیه با شیرمادر بوده‌ایم.

تقریبا هر ماهه اطلاعات جدیدی که حاکی از بی مانندی شیرمادر برای حفظ و ارتقای سلامت و رشد و تکامل مطلوب کودکان و حتی باقی ماندن آثار استثنایی آن بر سلامت دوران بزرگسالی کسانی که دوران شیرخواری را با بهره گیری از شیرمادر پشت سر گذاشته اند، منتشر می‌گردد و بر سودمندی‌های ویژه تغذیه با شیرمادر برای کودک، مادر و جامعه تأکید می‌شود.

اما متجاوز از ۱۴ قرن است که در آموزش‌های اسلامی با جامعترین، زیباترین و قوی‌ترین انگیزش ها،  نکات مهمی درباره شیرمادر در قالب توصیه ها و آموزشها مطرح شده است.

آگاهی از این توصیه ها و استفاده به جا از آنها کارآمدترین و مؤثرین انگیزه های ترویج تغذیه کودکان با شیر مادر را در پی خواهد داشت،  بنابراین مطالبی به اختصار عنوان خواهد شد. مطالبی که انشا ا.. .

هم رضای پروردگار و هم مصلحت مادر و کودک را در بر خواهد داشت و امید می‌رود بر این پایه تلاشی سازنده تر و مؤثرتر برای ترویج تغذیه با شیرمادر صورت گیرد و مادران نیز با انگیزه های درونی بیشتری شیردادن به فرزندشان را عبادتی بزرگ و مورد قبول پروردگار بدانند.

شیر مادر در منابع اسلامی

در تمام منابع اسلامی همچون قرآن کریم که بعنوان مهمترین و اساسی ترین منبع و در حقیقت قانون اساسی اسلام است‌، روایت پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم و نیز کتب فقهی مطالب جالب و مهمی در مورد تغذیه با شیرمادر و آثار و احکام آن وجود دارد.

شیر مادر در قرآن کریم

آیات قرآنی که مستقیما بحث شیرمادر در آنها مطرح شده شامل آیات زیر می‌باشند:

۱-آیه ۲۳۳ سوره بقره – این آیه به اعتباری،  مهمترین آیه در خصوص شیرمادر است.

۲-آیه ۱۵ سوره احقاف

۳-آیه ۱۴ سوره لقمان

۴-آیه ۲۳ سوره نساء- این آیه ناظر به ارتباط خویشاوندی رضاعی است.

۵-آیه ۶ سوره طلاق

۶-آیه ۲ سوره حج

۷-آیه ۷ سوره قصص

۸-آیه ۱۲ سوره قصص

نکات مهمی که از آیات قرآنی مربوط به شیرمادر می‌توان آموخت :

حق شیردادن و شیرخوردن

آیه ۲۳۳ سوره بقره با « وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ یُتِمَّ الرَّضَاعَهَ. ..» آغاز می‌شود.

در این آیه به جای کلمه متعارف ام به معنای مادر از کلمه والدات ( جمع والده ) استفاده شده است.

والده به مادری گفته می‌شود که کودک را زاییده است در حالی که معنای ام،  هم مادر و هم کسی را که بر جایگاه مادری نشسته شامل می‌شود.

به عبارت دیگر حق شیر دادن متعلق به والده است.

اطلاعات علمی امروز به ما نشان می‌دهد که تغییر ترکیبات شیر مادر از هنگام ولادت کودک تا پایان دوران شیر دهی با نیاز های ویژه غذایی و ایمونوژیک کودک تناسب دارد به طوری که در نخستین روزهای پس از زایمان،  آغوز (شیر ماک یا colostrum ) با ترکیب متراکمی از فاکتورهای ایمنی‌بخش ( نظیر گلبولهای سفید،  ایمونوگلوبولین  A،  آنتی بادی ها همراه با فاکتور آنتی تریپسین که مانع تجزیه آنها می‌شود) ترشح می‌گردد و در حقیقت نوعی مصونیت را در حساس‌ترین و  آسیب پذیرترین دوره زندگی کودک فراهم می‌سازد.

مادر حق دارد از آثار فیزیولوژیک شیر دادن به کودک خود همچون برکات ترشح اکسی توسین که از بخش خلفی غده هیپوفیز در اثر مکیده شدن پستان توسط طفل شیر خوار ترشح می‌شود بهره ببرد.

اکسی توسین باعث انقباضات رحم شده و آن را به تدریج به اندازه طبیعی خود باز می‌گرداند.

مادر حق دارد با شیر دادن،  از چربی ذخیره شده در بدن خود در طول بارداری،  برداشت کند و به وزن مطلوب نزدیک تر شود.

همچنین مادر حق دارد از احساس رضایت معنوی ناشی از شیر دادن و دیگر برکات آن بهره مند شود و این حق را نمی توان از او سلب کرد در عین حال آن که نمی توان او را به شیر دادن اجبار نمود.

به طور کلی به دلایل بسیار،  هیچ شیری برای کودک مناسب تر از شیر مادر خودش نیست لذا کودک با تاکید این آیه کریمه حق دارد دوران شیر خواری را به طور طبیعی با بهره گیری از شیر مادر خودش سپری کند تا از مناسب ترین غذا و حمایت ایمونولوژیک و آثار مطلوب مترتب بر آن استفاده نماید.

در حقوق اسلامی برهمین پایه،  حق حضانت کودک را در دوران شیر خواری با تاکید به مادر می‌دهند و نیز باز بر همین پایه اجرای برخی احکام به زمان دیگر پس از دوره شیردهی منتقل می‌گردد.

مسئولیت پدر و سرپرست

از نکات جالب دیگر مسئولیتی است که متوجه پدر، یا جانشین پدر و حتی نظام حکومتی و جامعه در ضرورت فراهم سازی  زمینه تغذیه کودک با شیر مادر می‌باشد که شاید متاسفانه در مورد قسمت اخیر کمتر بحث شده است.

مدت توصیه شده و حداقل

بر اساس آیه ۲۳۳ سوره بقره در کلمه « حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ » دو سال تمام و نیز آیه ۱۴ سوره لقمان یک دوره شیردهی کامل،  ۲۴ ماه است. اما با استنباط از آیه ۱۵ سوره احقاف حداقل مدت شیردهی برای کودکی که ۹ ماه زندگی جنینی را پشت سر گذاشته ۲۱ ماه است.  بدیهی است این میزان حداقل به هر مقدار که از طول مدت بارداری کم شده باشد افزایش خواهد یافت و این نیز از شگفتیهای قابل تامل در آموزش های قرآنی است که می‌توان با کمک یافته های علمی روز آن را توضیح داد.

اجتناب از زیان رساندن به مادر و پدر

با همه اهمیت شیر مادر در آیه ۲۳۳ سوره بقره عبارت « لا تُضَارَّ وَالِدَهٌ بِوَلَدِهَا وَلا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ » ناظر بر مسائل مهم دیگری است که نباید از نظر دور بماند.

برخی محققین از همین بخش آیه به عنوان یک مصداق ضرورت فاصله گذاری منطقی میان زایمان ها را مورد توجه قرار داده اند.

ضرورت مشاوره فنی و کارشناسی درخصوص از شیر گرفتن

به لحاظ اهمیت فوق العاده اهمیت استمرار تغذیه کودک با غذای مناسب هم در آیه ۲۳۳ سوره بقره و هم در آیه ۶ سوره طلاق بر ضرورت مشاوره کارشناسی درمورد چگونگی از شیر گرفتن کودک تاکید شده است.

حساسیت موضوع تغذیه کودک با شیرمادر و ضرورت مراعات امر و نهی پروردگار

بخش پایانی آیه مورد اشاره در سوره بقره با طرح اهمیت مساله تغذیه کودک با شیرمادر هشدار دهنده اوست و بر نظارت خدا در این خصوص تاکید خاص دارد.

شیر مادر،برای کودکان نارس نیز مناسب ترین غذا است.

اگر چه در روایات متعددی این موضوع مورد اشاره اجمالی است، از مفاد آیه ۱۵ سوره احقاف نیز به وضوح می‌توان مناسب بودن تغذیه شیر خوار نارس با شیر مادر خودش را دریافت.

جالب توجه است مادرانی که کودکان نارس بدنیا می‌آورند،  تا حدود ۲ هفته تا ۲۱ روز آغوز ترشح می‌کنند، در حالی که مدت ترشح آغوز در کودکان غیر نارس ۵-۴ روز است.

این نکته باتوجه به عدم کمال سیستم ایمنی نوزاد نارس بسیار جالب و شگفت انگیز و در عین حال مؤید بی‌مانندی شیر مادر است.

هم آغوشی مادر و کودک

از مضمون آیه ۲ سوره حج،  هم آغوشی شیرخوار و مادر استنباط می‌شود.

امروزه بحث هم اتاقی مادر و کودک یا به اصطلاح Rooming in مورد تاکید است تا کودک را پس از ولادت از مادر جدا نسازند و در همان اتاق نزدیک مادر قرار دهند. شکل تکامل یافته هم اتاقی هم آغوشی است.

تماس هرچه نزدیک تر مادر و شیر خوار،  لمس بدن،  بوییدن،  نگاه کردن و فکر کردن به کودک توسط مادر در افزایش ترشح پرولاکتین و اکسی توسین نقش دارد.

حقوق مادری

رعایت حقوق فرزندان توسط والدین،  بارها مورد تاکید قرار گرفته است.

اما در میان عواملی که تاکید بیشتر در مورد حقوق مادر را مطرح می‌کنند، از شیر دادن مادر به فرزند نام برده شده است.

این نکته در بخش آغازین آیه ۱۵ سوره احقاف مطرح گردیده است.

شیر مادر در احادیث

مساله ای به اهمیت تغذیه کودک با شیر مادر که در آیات متعدد قرآنی مطرح شده است،  طبیعی است که در احادیث شریفه نیز به اشکال مختلف مورد بحث قرار گیرد.

شیر مادر به عنوان نمونه ای آشکار از لطف و عنایت پروردگار نسبت به انسان و جلوه ای از حکمت بالغه الهی در قالب مناجات،  ادعیه و رهنمود های بهداشتی،  حقوقی و  اجتماعی مطرح گردیده است.

شیر مادر بی نظیر است

این کلام رسا و ژرف از حضرت رسول اکرم  صلی الله علیه و آله و سلمکه فرمود : « لیس للصبی لبن خیر من لبن امه » یعنی برای کودک هیچ شیری بهتر از شیر مادرش نیست،  کاملترین بیان در اهمیت تغذیه کودک با شیر مادر ( بخصوص مادر خودش ) را در بردارد که می‌توان بر اساس یافته های علمی روز به تفسیر علمی این کلام مبادرت ورزید.

شیر مادر مبارک ترین غذای کودک است

این جمله مبارک امیر المؤمنین که کودک با هیچ شیری تغذیه نمی شود که به اندازه شیر مادر خودش مبارک و یا با برکت باشد نیز همانند کلام حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلمبیانی کامل،  نغز و پر مغز و در عین کوتاهی در بردارنده دنیایی از اطلاعات و همه سونگری است.

حق تغذیه کودک با آغوز

جایگاه آغوز در تامین سلامت و بقاء کودک در حساس ترین ایام حیات نوزاد و تاکیدات مکرر بر استفاده از شیر مادر از آغاز ولادت کودک منشاء وجوب بهره مند ساختن نوزاد از آغوز شده است.

شیر دادن کمتر از ۲۱ ماه، ستم به کودک است

در روایات اسلامی با استناد به آیه ۱۵ سوره احقاف حداقل زمان شیر دادن به کودک ۲۱ ماه و حد مطلوب و کامل آن با استناد به آیه۲۳۳  سوره بقره ۲۴ ماه ذکر شده است.  دادن غذای تکمیلی را نیز از زمان رویش اولین دندان های شیری پیشین فک تحتانی (۶ ماهگی ) توصیه فرموده اند.

تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر تا ۶ ماهگی

در چندین روایت بر کفایت شیر مادر در تامین آب و غذای کودک هنگامی که به طور انحصاری مورد استفاده قرار می‌گیرد (تا سن ۶ ماهگی ) تاکید شده است.  لذا آنچه که امروزه به عنوان نتیجه تحقیقات علمی روز،  در کفایت شیر مادر به هنگام تغذیه انحصاری Exclusive Breast   Feeding عنوان می‌شود،  در روایات از پیش مطرح بوده است.

جابر بن عبدا… انصاری از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل می‌کند که فرمود : خداوند متعال روزی کودک را در دو پستان مادر قرار داده است.  در بخشی آب و در بخش دیگر غذای او را و از هنگام ولادت کودک،  به تناسب نیاز هر روز وی،  روزی متناسب آن روز او را مقرر فرموده است.

شیر دادن از هر دو پستان

اگر چه فعلا تاکید خاصی روی شیر دادن از هر دو پستان در هر بار شیر دادن نمی‌کنند،  اما در حدیث نقل شده از پیامبر صلی الله علیه و سلم در مورد تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر مطرح شد،  این تاکید وجود دارد که با عنایت به تغییر ترکیب شیر پیشین و پسین بهتر است در هر بار شیر دادن اول یک پستان تخلیه و سپس از پستان دیگر استفاده شود تا هم شیر با کیفیت مناسب تر در اختیار کودک قرار گیرد و هم تحریک شیر سازی در هر دو پستان صورت گیرد.

تغییرات تدریجی ترکیب شیر مادر

همان روایت ذکر شده در مورد تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر،  جای تامل بسیار دارد و از موضوع شگفت انگیز تغییر تدریجی ترکیب شیر مادر در طول دوران شیردهی حکایت می‌کند. این تغییرات با تغییرات نیاز های غذایی و ایمونولوژیک شیرخوار هماهنگ است و در عین حال که انسان می‌تواند همین شیر مادر را به مثابه مائده الهی،  تابلوی حکمت خداوندی ببیند در همان حال نیز خاضعانه در برابر غنای آموزشهای اسلامی و همه سونگری و هماهنگی آن ها با اسرار خلقت زانو بزند.

هم آغوشی مادر و کودک

از روایات اسلامی نقل شده که آغوش چپ مادر،  جایگاه مناسب تر شیرخوار است و تحقیقات دانشگاه کورنل، دلیل این ترجیح را توضیح می‌دهد.

شیر دادن به هنگام شب

امروزه بر اساس دانش نو شناخته و نو آور کرونوبیولوژی که در آموزشهای اسلامی ریشه ای به قدمت  ۱۴۰۰ سال دارد، تغییرات ترشح هورمون ها و کاهش و افزایش آن ها در ساعات مختلف شبانه روز بررسی گردیده و نشان می‌دهد چنانچه مادران شیرده پس از نیمه شب یکی دو بار به کودکان خود شیر دهند سطح پایه ای هورمون پرولاکتین افزایش می‌یابند و تضمین یک شیر دهی موفق را میسر می‌سازد که در آموزشهای اسلامی با ثواب فراوان مورد توصیه قرار گرفته است.

شیر دادن از پستان همانند جهاد در راه خدا

وقتی که حضرت رسول اکرم در فضیلت جهاد سخنرانی می‌فرمود و بانوان مسلمان در ملاقات با ایشان از محرومیت خود از مشارکت در جهاد گلایه می‌کردند،  آن حضرت طی حدیث مفصلی فرمود :

« آیا راضی نیستید هنگامی که یکی از شما از همسر خود در حالی که او از شما خشنود است باردار شود ثواب کسی را دارد که روزها روزه بگیرد و شب ها برای عبادت خدا بپاخیزد و چون زایمان کند هر جرعه ای که از شیر او در آید و هر بار که طفل پستان او را می‌مکد برای هر جرعه و هر بار مکیدن ثوابی است و اگر برای شیر دادن ومراقبت از کودک شیرخوار شبی بیدار گردد پاداشی معادل آزاد کردن هفتاد بنده در راه خدا دارد».

اجر ترویج تغذیه با شیر مادر

در حدیث است که دعوت کتتده به کار خیر همانند عمل کننده به آن است و این عبارت نوید بخش آن است که ترویج تغذیه با شیر مادر نیز مشروط به پاکی و صفای نیت،  انسان را از اجر بسیار شیر دادن به کودک بهره مند می‌سازد.

لذا امید می‌رود هر تلاشی که در مورد ترویج تغذیه با شیر مادر صورت گیرد انسان را از چنین ثوابی منتفع می‌سازد بی آن که چیزی از اجر مادر شیرده بکاهد.

خلاصه

۱-در قرآن کریم حداقل ۸ بار به طور مستقیم به شیر مادر اشاره شده است.

۲-در روایات اسلامی نیز در مورد شیر مادر،  اهمیت و ارزش آن و حتی آداب شیر دادن مطالب بسیاری وجود دارد.

۳-براساس رهنمود های اسلامی،  شیر دادن از پستان،  یک ارزش است و مادر شیرده اجر مجاهد در راه خدا و عبادت مقبول مداوم را دارد.

۴-توصیه شده است مادران مدت ۲ سال کامل به کودکان خود شیر بدهند اما حداقل مدت شیر دادن نباید از ۲۱ ماه کمتر باشد.

۵-دادن آغوز به شیر خوار به عنوان یکی از حقوق کودک مورد تاکید قرار گرفته است.

۶-شیر مادر به تنهایی تامین کننده آب و غذای کودک تا حدود سن ۶  ماهگی است. از زمان آغاز رویش دندان های کودک غذای تکمیلی همراه شیر دادن از پستان توصیه شده است.

۷-توصیه شده است مادران در هر بار شیر دادن،  از هر دو پستان به شیر خوار شیر بدهند و نیز اگر یکی دو بار در نیمه شب به کودک شیر بدهند برای آنها اجر فراوانی خواهد بود.

۸-پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است برای کودک هیچ شیری بهتر از شیر مادرش نیست.  دانش روز با بررسی تغییرات کمی و کیفی شیر مادر در طول دوران شیردهی تفسیر مناسبی برای این کلام اعجازآمیز ارائه می‌کند و شیر مادر را حتی برای نوزاد نارس نیز بهترین انتخاب می‌داند.

۹-ترویج تغذیه با شیر مادر یک عبادت بزرگ و پر ثمر است که از آن کودک،  مادر،  خانواده و جامعه هم درکوتاه مدت و هم در دراز مدت بهره مند می‌گردند.

✔ بیشتر بخوانید ✔

تعبیر خواب شیر دادن به بچه

تعبیر خواب نوزاد

تعبیر خواب شیر دادن به نوزاد

عوامل موثر بر افزایش و تقویت شیر مادر

تعبیر خواب شیر