احکام وسواس در اسلام از نظر مراجع تقلید بزرگ و مشهور شیعه

با توجه به اینکه وسواس جایگاهی در دین ندارد و از آن نهی شده است سعی کرده ایم احکام وسواس را برای شما نتشر نماییم.

اختلال وسواس فکری یا عملی، یک اختلال اضطرابی مزمن استکه فرد را دچار مشکلاتی میکند.

همچنین در برخی موارد برای اطرافیان نیز آزار دهنده است که باید برای درمان وسواس نیز فکری بکنیم.

لذا دانستن احکام وسواس می تواند در جلوگیری و مبتلا شدن به آن به ما کمک کند.

با ما همراه باشید…..

احکام وسواس در اسلام از نظر مراجع تقلید بزرگ و مشهور شیعه

احکام وسواس

با توجه به فتوای اغلب فقها که بر اساس مدارک و ادله توجیح شده، مطرح شده است وظیفه شخص وسواسی، بی توجهی به وسواس است؛

یعنی هر جا در پاکیزگی یا طهارت چیزی به شک افتاد، باید فرض را بر پاکیزگی بگذارد و عمل خود را به طور صحیح و بدون نگرانی انجام دهد.

این قضیه تا آن جا پیش رفته که می گویند اگر یقین فرد به نجاست و الودگی برسد،

که برای بیشتر مردم چنین اتفاقی نمی افتد، یقین فرد وسواسی هیچ گونه ارزش و اعتباری ندارد بر او واجب است که فرض را بر پاکیزگی بگذارد.

اگر شخصی به این دستور عمل کند و در مواقع شک در نجاست یا پاکیزگی بنا را بر طهارت بگذارد،

نزد خدا بلند مرتبه است هر چند که لباسی که به آن نماز خوانده یا غذایی که خورده، نجس باشد.

احکام وسواس

به افراد وسواسی چه سفارشی شده است؟

به این افراد وسواسی توصیه اکید می کنیم که در اسرع وقت نسبت به ترک این عادت اقدام کرده

تا از این بیماری خلاص گردد و این امر در دو مرحله انجام می گردد:

مرحله اول:

باید توجه داشته باشد که این کار چه از نظر عقلی و چه از نظر شرعی، مذموم است

چون شخص را از حالت اعتدال و استاندارد خود خارج می کند و بدون این که سودی داشته باشد

یا خصلت پسندیده ای ایجاد کند، توانایی و نیروی انسان را به هدر می دهد.

وسواس در دین اسلام هرگز به عنوان پرهیزکاری عنوان نشده و در شرعیت دین مبین اسلام این امر پسندیده ای نیست

بلکه آن را نوعی اختلال یا بیماری در درک و فهم فرد می دانند.

این بیماری ناشی از ضعف نفس و اراده می باشد و همانطور که در احادیث و روایات ذکر شده،

تسلیم شدن در برابر وسوسه های شیطان رجیم این امر را دو چندان کرده است.

پس اگر آدمی به این حقیقت پی ببرد، نوبت به اجرای مرحله دوم می رسد.

احکام وسواس

مرحله دوم:

انسان باید با تلاش و زحمت فراوان بتواند بر نفس خود غلبه کند

و قدرت تصمیم گیری را از عوامل نفسی خود گرفته و نگذارد شیطان او و ذهنش را بازی بگیرد.

او باید در تمامی کارها عزم راسخ داشته باشد تا خداوند به دلیل این وسوسه ها او را مورد سرزنش قرار ندهد.

مثلا زمانی که شک داشته باشد که آب قسمتی از بدنش رسیده است یا نه،

در این شرایط و شرایط مشابه، باید فرض را بر رسیدن بگذارد و شک در نجاست را طهارت دانسته و به شک خود ادامه ندهد.

اگر بی اعتنایی به این شک ها را فرا گیرد، تصورات، تخیل یا خرافات خاموش می گردد.

با این کار شیطان از او منصرف شده و او را به حال خود رها می کند؛

با تبدیل شدن به یک شخص درستکار و میانه رو می توانید قدم در میدان مبارزه با عمل گذاشته

و مطمئن باشید که اگر در این میدان قرار گیرید، به طور حتم و با یاری روز افزون خداوند، پیروز میدان خواهید گشت.

خداوند کریم در این باره می فرماید: “همانا کید و حیله شیطان ضعیف است.”

در واقع احکام طهارت یا نجاست همان است که در رساله های علمیه به آن اشاره شده.

در حقیقت همه اشیا محکوم به طهارت هستند مگر آنان که اشاره به حکم نجاست دارند و انسان نیز به نجاست آن ها یقین حاصل کرده است.

به این صورت، رهایی از وسوسه و وسواس برای انسان به راحتی آب خوردن می شود؛

این به خوش ذوقی و سلیقه شخصی آن ها مربوط است و این که انقدر با ایمان و معتقد به اصول خدواندی باشد که هر چیز و هر کسی را نجس نداند.

چرا که یقین پیدا کردن به نجاست در و دیوار یا هر چیز دیگری چندان آسان نیست.

احکام وسواس

پس چگونه یک فرد می تواند یقین پیدا کند؟

چگونه یک نفر می تواند نجاست را مصری دانسته و تصور کند اگر فلان چیز نجس بود می تواند نجاست را به وسایل اطرافش پراکنده کند و آن ها نیز نجس خطاب شوند؟

این چگونه یقینی ست و علم رسیدن به یقینی است؟

کمی در این رابطه تمرین کنید و این تمرین ها را مرتب تکرار کنید تا به لطف خداوند بتوانید از همه آن ها دست بکشید.

در روایت است که عبدالله بن سنان می‌‌گوید در محضر امام صادق (علیه السلام) از شخصی ‌که در وضو و نماز مبتلا به وسواس بود نام بردم و گفتم:

او شخص عاقلی ‌است، حضرت فرمودند:

چگونه عاقلی ‌است که از شیطان اطاعت می‌‌کند، عرض کردم چگونه از شیطان اطاعت می‌‌کند؟

فرمودند: از او بپرسید که دلیل و ریشه این حالتش چیست؟ قطعا می گوید این از حالات شیطان است.

حکم اعتنا به احکامی که برخواسته از وسواس است

از نظر ایت الله مکارم شیرازی عنوان گردیده که یقین پیدا کردن به مواردی که برخواسته از وسواس است،

به طور یقین حرام است و باید برای ترک آن، هر کاری صورت گیرد و ما مسئولیت آن را به گردن خواهیم گرفت.

وسواس موجب بطلان وضو نمی شود؟

با این که وسواس موجب هدر رفتن آب می شود و اسراف کار گناهی است و عملی حرام شمرده می شود

اما وضو را باطل نمی کند و هیچ قانونی در دین مبین اسلام نمی تواند منکر آن شود.

مگر این که در شستن دست چپ دچار شک و تردید شوید

و آب اضافه ای برای آن مصرف کنید که برای مسح سر شما را دچار ایراد یا مشکل کند.

احکام وسواس

نماز فرد وسواسی

چون تکرار و ازدیاد در بیان اذکار در نماز می تواند وسواس نامیده شده و نماز را حرام کند

این زیادی اذکار نماز را دچار اشکال می نماید. باید سریعا برای رفع آن چاره ای اندیشید تا به بقیه اعمال روزمره شما آسیب وارد نکند.

منبع: بیتوته

احکام وسواساز نظر آیت الله خامنه ای

سوال : اینکه حکم شده است که فرد وسواس نباید به شک خود اعتنا نماید آیا منظور هر نوع از شک مى‌باشد؟

آیا مى‌توان به هر نوع از شک که براى فرد وسواس پیش مى‌آید (چه شک در طهارت و نجاست و چه غیر آن)،

در حالى که براى افراد عادى و غیر وسواس این نوع از شکها عرفاً وجود ندارد و یا کمتر پیش مى آید اعتنا نکرد؟

جواب) بله، هر نوع شکى را شامل مى‌شود.

منبع : farsi.khamenei.ir

پرسش و پاسخ و احکام وسواس از نظر آیت الله سیستانی

پرسش: آیا یقین فرد وسواسی در حکم شک می باشد؟

پاسخ: فتوای واضح و صریح همه فقهاء بر اساس مدارک و ادله شرعیه این است که:

وظیفه شخص وسواسی اعتنا نکردن به وسواس می باشد، و هر جا در طهارت چیزی دچار شک شود باید بنا را بر پاک بودن آن چیز بگذارد،

بلکه حتی اگر در موردی یقین به نجاست پیدا کرد – که معمولا برای سایر مردم در این موارد یقین به نجاست پیدا نمی شود

علم و یقین وسواس اعتبار ندارد، و بر او واجب است که بنا را بر طهارت بگذارد .

پس اگر شخص وسواسی به این فتوای شرعی عمل کند و در موارد شک در طهارت بلکه در موارد یقین به نجاست هم بنا را بر پاکی بگذارد

نزد خدا معذور است اگر چه در واقع لباسی که در آن نماز خوانده یا غذایی که خورده نجس بوده باشد.

پرسش: سفارش شما در مورد شخص وسواس چیست ؟

پاسخ: به شخص وسواس نصیحت می شود که خود را اصلاح کرده تا از این بیماری خلاص شود و این امر طی دو مرحله میسر میگردد:

اول: باید توجه داشته باشد که این حالت از لحاظ عقلی و شرعی مذموم می باشد

زیرا شخص از حالت میانه روی و اعتدال خارج می گردد و بدون اینکه هیچ نفعی داشته باشد توانائیها و نیروی انسان را به هدر می دهد.

هرگز وسواس نوعی پرهیزگاری محسوب نمی گردد و در شرع مبین اسلام این امر ستایش نشده،

بلکه وسواس نوعی اختلال در درک و فهم فرد می باشد که ناشی از ضعف در نفس و اراده می باشد

و همانطور که در احادیث شریفه آمده است ، تسلیم شدن به وسوسه های شیطان خبیث است ،

پس اگر انسان این را به خوبی درک کند و حقیقت این امر برایش معلوم شود نوبت به مرحله دوم می رسد.

دوم:

باید انسان تلاش فراوان کند که بتواند بر نفس خود غلبه داشته باشد و قدرت تصمیم گیری را به دست خود بگیرد

و نگذارد که شیطان او را بازی داده و فریب دهد ، و عزم راسخ داشته باشد

که خداوند متعال اورا بر عدم اعتنا به احتمالات و وسوسه ها سرزنش نخواهد کرد ، و اگر شک کند

مثلا – که آب به جایی از بدن خود رسیده یا نه به شک خود اهمیتی ندهد

و بنا را بر آن بگذارد که تطهیر حاصل شده همچونانکه عادتا چنین می گردد

و هرچه بی اعتنایی او به این شک ها تکرار گردد تسلط تخیل و وسوسه ضعیف تر می شود

تا اینکه شیطان از او مأیوس گردد و شخصی معتدل در مراعات طهارت و نجاست شود و مطمئن باشد

که اگر وارد این مسیر شود و بنا بر را بر مبارزه با این وسواس بگذارد پیروز می گردد

و پروردگار متعال او را یاری می نماید و حیله شیطان را ضعیف می نماید.

خداوند کریم می فرماید: همانا کید و حیله شیطان ضعیف است.

پرسش: من در انجام غسل خیلی وسواس دارم و هر غسلی ۱ یا یک ساعت و نیم طول میکشد

به طوری که بعضی اوقات نمازم قضا می شود برای رفع این مشکل لطفاً راهنمائیم کنید؟

پاسخ: کاری که می کنید جایز نیست .

بیش از حد متعارف تکلیف دیگری ندارید و برای غسل کردن مانند دیگران غسل کنید چه از نظر وقت وچه از نظر آب و اسراف کردن حرام است.

و از شیطان پرهیز کنید که تارک الصلاه عذابش سخت است.

پرسش: کسی که در نماز زیاد شک می کند آیا باید نماز شک را بخواند ؟

پاسخ: بنا را بر صحت بگذارد و اعتنا به شکش نکند و نماز احتیاط خواندن واجب نیست .

پرسش: من در غسل زیاد شک می کنم

مثلاً وقتی طرف چپ را می شویم شک می کنم که طرف راست بدنم را مثلاً قسمتی از آن را شسته ام یا نه در اینجا تکلیف من چیست؟

پاسخ: به شک خود اعتنا نکنید.

پرسش: من وسواس دارم در امور نجس وپاکی، میشود مرا راهنمائی کنید ؟

پاسخ: اول: در آب کشیدن چیزهای متنجس به یک و یا دو بار اکتفا نمائید هرچند یقین داشته باشید که آن چیز هنوز نجس است.

دوم: اگر از راهی یقین به نجس شدن چیزی پیدا نمودید که آن راه برای غیر شما یقین آور نیست

به این یقین اعتنا ننمائید و آن چیز را آب نکشید. و همچنین در هر حال به شک در نجاست اعتنا نکنید.

سوم: بدانید که اگر به روش فوق الذکر عمل کنید هرگز نزد خداوند متعال مسئولیتی نخواهید داشت،

و این معنا را مکرراً به خود تلقین نمائید تا ان شاء الله تعالی عارضه وسوسه شما کم کم مرتفع شود.

منبع: sistani.org

احکام وسواس مکارم شیرازی و پرسش و پاسخ های مربوطه

مسأله ـ افراد وسواسى نباید به علم خود در طهارت و نجاست توجّه کنند،

بلکه باید ببینند افراد معمولى در چه مورد یقین به طهارت یا نجاست پیدا مى‌کنند، و به همان ترتیب عمل کنند،

و براى ترک وسواس بهترین راه بى اعتنایى است.

سؤال اینجانب مبتلا به بیمارى وسواس هستم، و متأسّفانه بسیار شدید و غیر قابل تحمّل است،

مثلا در مورد تطهیر و غسل وسواس من به گونه‌اى است که گاهى اوقات وقتى شب به حمام مى‌روم

نزدیک طلوع آفتاب موفّق به تطهیر و انجام غسل مى‌شوم!

باور کنید در این چند سال به اندازه بیست سال آب مصرف کرده‌ام!

براى درمان این بیمارى به نزد برخى از علما رفتم، ولى مؤثّر نشد، به مشهد رفتم،

با چه گرفتاریهایى که در سفر و هنگام تشرّف داشتم، و بسیار دعا و تضرّع کردم، ولى متأسّفانه شفا نیافتم.

این بیمارى نزدیک است مرا از پاى در آورد، نه تنها خود، که خانواده را نیز نگران و در زحمت انداخته‌ام،

وسواس باعث شده که نتوانم عبادتهایم را انجام دهم، بدین جهت ماه رمضان را سفر مى‌کنم،

تا مشکل روزه گرفتن نداشته باشم؛ اگر چه در سفر نیز هیچ چیز نمى‌خورم!

چه کنم تا از این وضع غمبار نجات یابم، و از زخم زبان اطرافیان آسوده گردم؟

جواب : مشکل شما در واقع از خود شماست، و مقصّر اصلى خودتان هستید، و به همین دلیل دعاى شما هم مستجاب نمى‌شود،

و علّت اصلى آن ندانستن مسأله است. مسأله اصلى این است که بر شما واجب نیست یقین به طهارت و غسل و مانند آن پیدا کنید،

آنچه بر شما، به عنوان یک وظیفه شرعى، لازم مى‌باشد این است که به مقدار سایر مردم آب بریزید، و به همان قناعت کنید،

هر چند در غسل و طهارت شک داشته باشید و ما مسؤولیّت شرعى این کار را مى‌پذیریم.

شما از امروز فقط به مقدار مردم آب بریزید و قناعت کنید، و با بدن نجس و حال جنابت (به گمان خودتان) نماز بخوانید،

و هیچ اشکالى هم ندارد، و نماز و روزه شما کاملا صحیح است.

و ما به این وسیله بر شما، و تمام افراد وسواسى، إتمام حجّت مى‌کنیم، و مخالفت با آن گناه است.

ما از خداوند مى‌خواهیم که به شما توفیق توجّه به این مسأله را عنایت کند، و از دام شیطان نجات پیدا کنید.

سؤال ـ مدّتى قبل، تقریبآ در همه امور، در دام وسواس افتادم. اکنون تا حدودى آن را از خود دور کرده‌ام،

ولى مشکلى که هنوز دارم طول کشیدن غسل (در حدود چهل دقیقه) و گاه تکرار الفاظ نماز است. لطفآ مرا راهنمایى کنید.

جواب : بهترین راه براى ترک وسواس، بى اعتنایى به آن است؛ یعنى ملاحظه کنید دیگران چه مقدارى،

مثلا براى غسل، معطّل مى‌شوند، شما هم چنین کنید، مثلا ده دقیقه یا حداکثر یک ربع ساعت؛

اگر شیطان گفت درست نشد، اعتنا نکنید، عمل شما صحیح است و نگران نباشید، و ما مسؤولیّت آن را بر عهده مى‌گیریم.

سؤال ـ آیا اعمال وسواسى‌ها ضررى به اعتقادات آنها نمى‌زند؟

به عنوان مثال، زن وسواسى هنگامى که یک چیز نجس را ده بار آب مى‌کشد،

او در واقع وقتى دوبار با آب قلیل آب کشید، معتقد است که هنوز نجس است،

در حالى که خدا و پیامبر(ص) و ائمه(ع) مى‌گویند پاک است،

آیا چنین شخصى عملا با شرع مقدّس اسلام مخالفت نکرده است؟

جواب : عمل به وسواس کار خلافى است؛ ولى ضررى به اعتقادات او نمى‌زند.

سؤال ـ در مصرف آب زیاده روى مى‌کنم، و هر چه تلاش مى‌نمایم نمى‌توانم جلوى این کار زشت را بگیرم.

به همین جهت همواره با شوهرم مشاجره داریم. او مى‌گوید :

گذشته از این که کار حرامى انجام مى‌دهى و ضامن هستى، من که شوهر تو هستم راضى به عمل تو نیستم.

لطفآ بفرمائید :

الف) آیا کار من حرام و موجب ضمان است؟

ب) آیا در وضو و نمازم اشکالى ایجاد مى‌شود؟

جواب : سعى کنید به مقدار متعارف آب مصرف کنید. اگر بیش از آن باشد و همسرتان راضى نباشد، حرام و موجب ضمان است.

و اگر شیطان وسوسه کند که فلان مقدار آب کافى نیست، اعتنا نکنید و اعمالتان اشکالى نخواهد داشت،

و ما مسئولیّت آن را به عهده مى‌گیریم. و به فرض که همسرتان هم راضى باشد، اسراف در آب وضو و غسل جایز نیست.

منبع : makarem.ir

🔔 مطلب مرتبط دیگر 🔔

اختلال وسواس کندن پوست لب چیست؟

وسواس چیست؟ | چطور میتوانیم انواع وسواس را درمان کنیم ؟