عواملی که باعث فقر و بدهکاری و گرفتاری می شوند چیست؟
در این نوشته از دلبرانه قصد داریم به بررسی موضوع عواملی که باعث فقر می شوند بپردازیم.
ممکن است این سوال برای شما ایجاد شده باشید که چه عواملی باعث ایجاد فقر و گرفتاری می شوند.
لذا مطالبی را از منابع معتبر برای پاسخوگویی به این سوال برای شما جمع آوری کرده ایم.
امیدواریم که مورد توجه شما عزیزان قرار گیرد… در ادامه با ما همراه باشید…
عواملی که باعث فقر و بدهکاری و گرفتاری می شوند چیست؟
فضل بن یسار روایت کرد امام باقر (علیه السلام) فرمود:«همانا بنده خدا گناهی را انجام می‌دهد و در نتیجه روزی از او گرفته می‌شود.»
در وصیّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) به ابوذر آمده است: «یا اباذر! مرد در اثر گناهی که انجام داده از روزی محروم می‌گردد.»
اسراف
از فرمایش‌های امیرمؤمنان (علیه السلام) است: «اسراف، سبب فقر و نیازمندی است و اسراف [مالِ] زیاد را [هم] از بین می‌برد.»
احتکار
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «هرکس کالای مسلمانان را احتکار کند خدا او را به مرض جذام (خوره) و به ورشکستگی مبتلا می‌کند.»
خوردن در حال جنابت
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) از خوردن در حالت جنابت منع کرده و فرموده است: [آن] سبب فقر و نیازمندی می‌شود.»
ربا خواری
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «چه نابودیی بالاتر از یک درهم ربا، که دین انسان را نابود می‌کند و اگر توبههم بکند، اموالش از بین رفته و فقیر می‌شود.»
تظاهر به فقر
در کلمات قصار آمده است: پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «هرکس تظاهر به فقر کند فقیر و نیازمند می‌شود.»
نان خوردن به نام امامان
بنابر روایت «ابونعمان» امام باقر (علیه السلام) فرمود:ای ابونعمان! بر ما دروغ نبند که دین تو از تو ستانده می‌شود و ریاست طلب مباش که زیر دست خواهی شد و مبادا به نام ما از مردم ارتزاق کنی که فقیر و نیازمند می‌شوی. همانا تو باید ایستاده و پاسـخگو باشی، اگر راست گفته‌ای تأیید خواهیم کرد و اگر دروغ گفته‌ای تکذیب می‌کنیم.»
حرص
امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: حرص زدن انسان را فقیر می‌کند.
عادت به دروغ
برهنه ادرار کردن
از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) نقل شده است که فرمود: «۲۵ چیز مایه فقر می‌شوند [از آن جمله است]: برهنه ادرار کردن…»
درخواست نکردن از فضل خدا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «کسی که دست نیاز به خدا برندارد فقیر می‌شود.»
تبذیر و ولخرجی
ابن سنان از امام صادق (علیه السلام) روایت کرد امام (علیه السلام) فرمود رسول خدا فرمود: «هرکس در مخارج زندگی میانه روی کند خداوند او را روزی می‌دهد و هرکس تبذیر و ولخرجی کند خدا محرومش می‌کند.»
زیارت امام حسین (علیه السلام) را ترک کردن.
ترک نماز شب
سخت‌گیری به خانواده.
شیخ صدوق نقل کرد: امام کاظم (علیه السلام) به من فرمود: «زن و فرزند اسیران مردند هر کسی که خدا به او نعمت داد بایستی برای اسیران خود گشایشی ایجاد کند اگر نکند آن نعمت به زودی از او گرفته شود.»
ایستاده شانه زدن
امیرمؤمنان فرمود: «ایستاده شانه زدن موجب فقر است.»
ندادن دین از ترس فقر
نرسیدن به نیازمندان
از سخنان امیرمؤمنان (علیه السلام) است: «به نیازمند نرسیدن توانگری را از بین می‌برد.»
ترک حجّ
شغل حرام
از سفارشات امام صادق (علیه السلام) است: «فراوانی [و اشتغال به] حرام روزی را نابود می‌کند.»
قرآن نخواندن
نهی از منکر نکردن
بی‌احترامی به غذا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «به گروهی روزی‌ِ فراوانی داده شده بود، در نتیجه آنان طغیان و سرکشی کردند. [و برای تطهیر] به جای سنگ،سراغ نان رفته [به حدّی] که مقدار زیادی نان در مبال‌ها ریخته بودند خدا آنان را به حشره‌ای به نام سنّ مبتلا کرد.
آنان گندم‌ها را به انبار منتقل کردند، ولی باز عذاب الهی بر آنان نازل شد و غذاهایشان را از بین برد، در نتیجه ناچار شدند نان‌هایی را که در مبال ریخته بودند، شستند و خوردند.»
بیهوده حرف زدن
در تورات نوشته شده است: «ای پسر آدم! اگر احساس کردی دل سنگ شده‌ای، تنت بیمار گشته و حالت کاهش یافته بدان که بیهوده حرف زده‌ای.»
خیانت کردن
از امیرمؤمنان (علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «امانت داری، روزی را به سوی خود می‌کشد و خیانت، فقر را به خود جذب می‌کند.»
نفرین به فرزند
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده فرمود: «هر مردی –شخصی- به فرزند خود نفرین کند خدا او را نیازمند و فقیر می‌گرداند.»
مرد فقیر را شبانه رد کردن
زنا
از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) روایت شده است که فرمود: «اهل آتش از بوی بد فرج زنان زناکار فریاد بر می‌آوردند؛ از زنا دوری کنید زیرا شش اثر بد در زنا وجود دارد، سه اثر دنیایی و سه اثر اخروی؛ در دنیا آبرو را می‌برد، موجب فقر می‌شود و از عمر انسان می‌کاهد. در آخرت هم
موجب غضب پروردگار و بدی حساب می‌شود و عذاب بزرگی را در پی دارد.»
ظلم کردن
قطع رحم و بریدن رشته خویشاوندی
امام باقر (علیه السلام) روایت کرد که امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: «وقتی رشته خویشاوندی بریده شد اموال به دست اشرار می‌افتد.»
۳۰- غنا و آواز خوانی
۳۱- دروغگویی
خوابیدن قبل از آفتاب
از امیرمؤمنان (علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «همانا خواب قبل از طلوع آفتاب و قبل از نماز عشاء، موجب فقر و پریشانی می‌گردد.»
خوابیدن بین نماز مغرب و عشاء
نیت گناه
قسم دروغ
قداح از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «قسم صبر و خلاف واقع سرزمین‌ها را به قحطی می‌کشاند.»
در حمام ادرار کردن
زباله در خانه
خرج بی‌حساب و زیاد
به آواز و موسیقی حرام گوش دادن
دلیل این چهار مورد حدیثی است که شیخ صدوق در خصال به اسنادش روایت کرده، امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: «در حمام ادرار کردن موجب فقر است… ترک زباله در خانه موجب فقر است… برنامه و حساب نداشتن در مخارج زندگی هم موجب فقر می‌شود…. زیاد به آواز و موسیقی گوش دادن هم موجب فقر است…»
نشُستن دستها به هنگام غذا
به آستانه در نشستن
با لباس خانه را شبانه جارو زدن
شستن بدن در توالت
بدن خیس را با آستین و پایین (یا دامن) لباس پاک کردن
ظرفها را نشستن
قرار دادن ظرف آب بدون سرپوش
عجله در خروج از مسجد
صبح زود به بازار رفتن
دیر وقت از بازار برگشتن
ترش روئی به جهت فقر
خرید نان از نیازمندان
نفرین به فرزندان
دوخت لباس بر تن
در روایتی به نقل از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) بر این موارد تصریح شده است و آنان را از موجبات فقر دانسته است:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «بیست چیز موجب فقر است.
آنها عبارتند از: برخواستن از بستر برای ادرار به صورت برهنه، خوردن به حال جنابت، نشستن دست به هنگام غذا، بی‌احترامی به خرده‌های نان، سوزاندن سیر و پیازنشستن بر آستانه در اتاق، شبانه جارو کردن خانه و با لباس، شستن اعضای بدن در توالت، خشک کردن اعضای بدن به آستین و دامن لباس، نشستن ظرفها، قرار دادن ظرف آب بدون سرپوش، پاک نکردن تار عنکبوت از خانه، سبک شمردن نماز، عجله کردن در خروج از مسجد، بامدادان به بازار رفتن، تا دیر وقت شامگاه در بازار ماندن، ترش روئی به جهت فقر، خرید نان از فقیران، نفرین به فرزندان، دروغگویی، دوختن لباس بر تن، و با فوت خاموش کردن چراغ.
جلوتر از پیران راه رفتن.
پدر و مادر را به نام خواندن.
با هر چوبی خلال کردن.
دستها را با گِل شستن.
وضو گرفتن در دستشویی –مکان تخلّی
دور ریختن شیره و افشره
خوابیده چیزی خوردن
خیر نرساندن به فقیران
نفرین به پدر و مادر
گرفتن ناخن‌ها با دندان.
مصاحبت و معاشرت در حال جنابت
زیاد خوابیدن
تکیه بر یک لنگه در
نوشتن با قلم گره دار.
با شانه شکسته شانه زدن.
نشسته عمامه بستن
ایستاده شلوار پوشیدن
سی و چهار خصلت که باعث فقر می‌شود
امام علی(ع) می فرمایند: سی و چهار خصلت باعث فقیر شدن انسان می‌شود:
بودن تار عنکبوت در خانه باعث فقر است.
خلال دندان با چوب درخت گز.
ایستاده شانه کردن.
خاکروبه و آشغال را در خانه باقی گذاشتن.
با دست نشسته غذا خوردن.
قسم دروغ یاد کردن.
اظهار حرص بر دنیا نمودن.
خواب بین نماز مغرب و عشاء.
خواب قبل از طلوع آفتاب.
درآمد و مخارج زندگی را منظم ننمودن.
قطع رفت و آمد خویشاوندی.
عادت به دروغگویی.
زیاد گوش دادن به آواز غنا و موسیقی.
زنا کردن.
رد کردن سائل مرد در اول شب.
اهمیت ندادن و اهانت کردن به پاره های نان.
سوزانیدن پوست سیر و پیاز.
خوردن در حال جنابت.
نشستن در آستانه درب خانه.
شب خانه را جارو کردن.
ادرار در حمام.
در شب برخاستن بدون لباس از خوابگاه برای توالت رفتن.
صورت و دستها را با لباسی که در تن است خشک کردن.
اهمیت به نماز ندادن.
در توالت، شستن اعضای دیگر بدن مانند وضو و دوش گرفتن.
ظرف ها را بعد از صرف غذا نشستن.
ظرفهای آب را بدون سرپوش گذاشتن.
پس از ورود عجله کردن برای خروج از مسجد.
صبح زود به محل کسب و کار رفتن و دیر برگشتن به خانه به طوری که شب فرا رسیده باشد.
خریدن نان از فقرا که به آنها به عنوان صدقه داده باشند.
اولاد صالح را لعن و نفرین کردن.
دروغ گفتن.
دوختن لباس در حالیکه در بدن پوشیده شده باشد.
خاموش کردن چراغ های روشنایی و خوراک پزی با دهان.
منابع:
جامع الاخبار، ص۱۲۴
احادیث الطلاب، ح۱۷۹۲
وسائل الشیعه، جلد۱۵، ص۳۴۷
مشکاه الانوار، ص۱۲۸
روضه الواعظین، ص۴۵۵
الخصال، جلد۲، ص۵۰۴
بحارالانوار، جلد۷۶، ص۱۷۶- ۳۱۴
مستدرک الوسائل، جلد۱، ص۴۶۷
مستدرک الوسائل، جلد۳، ص۴۵۶